een onmogelijk liefdesverhaal

José Emilio Pacheco (Mexico City, 1939 - 2014), is een van de meest vooraanstaande Mexicaanse schrijvers en Lid van de zogenaamde Mexicaanse "Generation of 50". Zijn werk bestond uit korte verhalen, romans, poëzie, filmscripts en krantencolumns. In 1981 publiceerde hij "Las batallas en el desierto", een zeer korte roman die een jaar eerder verscheen in de zaterdagbijlage van de krant Unomásuno en die in de loop der jaren een naslagwerk van de Mexicaanse literatuur is geworden.

"The Battles in the Desert" vertelt het verhaal van Carlos, een jongen die in het Mexico van na de Tweede Wereldoorlog woont en ziet hoe zijn wereld snel verandert als gevolg van de niet zo subtiele Noord-Amerikaanse invasie van merken en technologie tijdens de regering van Miguel Aleman (De parade van automerken waarnaar het kind verwijst is opmerkelijk: Packard, Cadillac, Buick, Chrysler, Mercury, Hudson, Pontiac, Dodge, Plymouth, De Soto), en die ook de spraak en gebruiken verstoren van een Mexico dat zich aanpast aan een nieuwe wereld: “Ondertussen moderniseerden we, namen we in onze spraak termen op die eerst hadden geklonken als Pochisms in de Tin Tan-films en daarna onmerkbaar Mexicaans werden. We begonnen hamburgers, taarten, donuts, jotdogs, milkshakes, aiscrim, margarine, pindakaas te eten. De cola begroef het zoete water van Jamaica, chia, citroen. De armen bleven tepache drinken ”.
In het midden van dit alles staat de school en de groepen die daarin worden gevormd op basis van hun klassenafkomst of vaderlijke of moederlijke erfenis, twee kanten die voortdurend tegenover elkaar staan, zijn de Arabieren tegen de Joden: kinderen geboren in Mexico maar die discrimineren volgens naar de afkomst van hun ouders. Maar er zijn ook financiële problemen: de vader van Carlos is eigenaar van een kleine zeepfabriek die met de dood wordt bedreigd door de uitvinding van wasmiddel, dat wordt gepresenteerd als de nieuwste wetenschappelijke vooruitgang om huishoudelijk werk te verlichten. En te midden van dit alles, liefde. Want "De veldslagen in de woestijn" is, naast een gedetailleerde historische beschrijving van een land dat niet meer bestaat, een onmogelijk liefdesverhaal, Carlos' liefde voor een vrouw die veel ouder is dan hij: "een 28-jarige vrouw".

Een kort verhaal dat alle elementen bevat om een groots verhaal te worden: liefde, jeugd, nostalgie, tragedie, racisme, classisme, transformatie van de stad... De auteur hield van korte fictie en dit is (amper 50 pagina's), maar het staat zo vol met historische gegevens en scènes die zo goed beschreven zijn dat de nostalgie van de verteller aanstekelijk werkt voor de lezer.