Mokerslag!

Een grote familie. Door: Camille Kouchner.

“Een schrijnende aanklacht tegen (de vergoelijking van) pedofilie in Frankrijk én tegen de lafheid van zijn intelligentsia.” Dat staat op de achterflap te lezen en vormt de perfecte samenvatting van dit prachtige, aangrijpende, pijnlijke boek. Maar daarnaast is het ook zo veel meer. Het gaat niet enkel over incest; het beschrijft ook angst en schuldgevoel, familiebanden en intergenerationeel trauma, het gaat over vrijheid en grenzen, over opgelegde openheid tegenover stiekeme geslotenheid en de plicht om te delen, lijnrecht tegenover de dwang om te zwijgen.

Camille Kouchner heeft in 192 pagina’s de opkomst en het verval van de ‘familia grande’ beschreven. Het heeft haar jaren gekost eer ze de moed en kracht vond, haar moeder moest eerst overlijden én haar broer Victor (het slachtoffer) moest zijn toestemming geven. Dit boek zorgde voor grote ophef in Frankrijk; stiefvader Olivier Duhamel (de dader) is een gewezen Europarlementslid en de meeste leden van de ‘familia grande’ hebben hoge, publieke functies.

Maar ook als niet-Frankrijk-kenner greep dit verhaal me naar de keel. Kouchner is advocate maar mag zich ook een groots schrijver noemen. Ze weet ons vanaf de eerste pagina mee te slepen in een wereld van zonnige uitslaap-ochtenden, over zweterige zwembad-middagen tot zwoele zomeravonden en -nachten. Vrijheid-blijheid. Alles mag en kan, onderbroeken en zwemkleding zijn voor saaie mensen, jong en oud speelt met elkaar, naaktfoto’s van kinderen sieren de muren. Prille pubers worden aangemoedigd hun maagdelijkheid te verliezen, overspel hoort erbij en alles wordt gedeeld.

Al snel voel je je als lezer een beetje ongemakkelijk worden, maar ach ja, de tijden zijn veranderd en toen lag alles anders dan nu. Denk je. Even. Tot duidelijk wordt dat er niet enkel vage grenzen maar ook duidelijke lijnen worden overschreden. Incest is strafbaar. Punt.

Camille beschrijft pijnlijk tastbaar hoe dat ‘Punt’ geen punt is voor zij die er middenin zitten. Haar broer, het slachtoffer. Zijzelf, op de hoogte dus mededader? Medeslachtoffer? Haar moeder die wegkijkt. De ganse ‘zomerfamilie’ die zwijgt en doet alsof ze van niets weet. Of erger nog, de schuld bij de slachtoffers legt.

De daden van Olivier werken niet enkel traumatiserend in op Victor, ook de impact op zijn tweelingzus Camille haar leven is ingrijpend. Ze verzwijgen alles jarenlang. Totdat ze zelf kinderen krijgen, en de negatieve invloed op hun lichamelijk en geestelijk welzijn niet meer te ontkennen valt. Wat er dan volgt is bijna nog schrijnender dan de feiten zelf.

Kouchner schreef een vlammende, hartverscheurende aanklacht op een liefdevolle, eerlijke, zelfbewuste manier. Ze heeft de gave om ons een inkijk te geven in de hele mechaniek, problematiek achter het incestverhaal. De afhankelijkheid, de trouw van het kind aan de ouder, de oneindige liefde voor een familie, het schuldgevoel, de twijfel, de schaamte, de angst; alles komt aan bod.

Dit boek gaat breder dan het Kouchner-verhaal. Het is taboedoorbrekend, moedig en ontluisterend. Een must read.