Blauwe regen en zwarte deuren

Bijna 20 jaar geleden kochten we ons huis, naar hedendaagse normen, voor een appel en een ei. Ook al was de woning leeg toch ontdekten we restanten van de vorige eigenaars: het gedateerde behangpapier, een muur op de slaapkamer bekleefd met een exotisch landschap, een half vergaan soft-erotisch blaadje onder het bad,… Daarnaast dateert het huis van 1950 en heeft het de typische stijlkenmerken van toen. Ze bepalen de ziel van de woning en waar we, naast de betaalbaarheid, voor vielen.

24 jaar voor onze aankoop, in 1979, bezocht Stefan Hertmans samen met notaris De Potter een leegstaand pand in het Gentse Patershol en kocht deze woning zonder er zich enigszins van bewust te zijn welke beladen geschiedenis ze bevatte. Het donkere vochtige pand intrigeerde Hertmans; hij verbleef er 20 jaar. Enkele jaren geleden krijgen het huis, en nog meer zijn bewoners, terug zijn aandacht. Wie was Willem Verhulst, man van de Nederlandse Mientje Wijers en vader van Adriaan Verhulst, een docent van de jonge Hertmans? Door in hun verleden te graven, dochters en oude kennissen te spreken, krijgt Hertmans langzaamaan een beeld van de familie Verhulst.

Op een niet-veroordelende wijze vertelt De Opgang hoe een collaborerende Vlaming in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw zichzelf en zijn gezin in moeilijke papieren brengt. Opvallend is de periode na Wereldoorlog II waarin Willem en sympathisanten uit zijn entourage niet tot inkeer zijn gekomen. Het extreemrechtse gedachtengoed blijft trouwens leven tot op de dag van vandaag.

Stefan Hertmans schrijft in een weergaloze stijl en af en toe in het sappige Gents dialect een geschiedenis van een huis, inwoners en omgeving neer. De Opgang is een beklijvende roman over blauwe regens, zwarte deuren, marmeren schoorstenen en transistorradio’s. Lees dit boek, begrijp de geschiedenis en voorkom een nieuwe opgang.