Een originele roman die je even zal bij blijven
De schrijfster van dit boek heeft al meer geschreven dan ik ooit heb gedacht: columns in De Standaard in 2005 onder de titel ‘Te Naima of te laten’, een kort verhaal en de redactie van de bundel Nieuwe Stemmen van Vlaanderen voor de vzw Kif Kif (2006), nog een ander kortverhaal (radioboek) voor een project van cultuurhuis De Buren, en deze roman Voyeur uit 2009. Ze was in een verder verleden redacteur bij een uitgeverij en studeerde af als vertaalster. Ik leerde Naima Albdiouni kennen als heel toffe collega op mijn eigen werkplek, in een job die ze enkele jaren geleden ook weer inruilde voor een nieuwe uitdaging.
Dus Naima, ik heb na een tip van een andere ex-collega je roman pas dit jaar ter hand genomen en heb er zeker van genoten!
Naima is een Antwerpse met Marokkaanse roots en geeft ons in dit boek een voyeuristisch beeld van de stad Tanger aan de hand van een aantal excentrieke personages die we in korte hoofdstukken één voor één leren kennen. Het is een verhaal met sprongen tussen vele perspectieven en een sterke maar ook harde en brutale plot, wat mij ineens ook een andere kant van deze auteur toont!
Abdullah bijt de spits af, hij is een van de slachtoffers van het mysterieuze Lmart, een Marokkaanse gevangenis die nog veel meer bekend staat als marteloord en die hij per uitzondering overleeft heeft.
“Ik beken. Ik klaag aan. Ik haal alles op en aan wat me op de lever ligt. Dat er niets is wat we kunnen doen hebben jullie ons ingepeperd. Al decennia gebruiken we onze monden om leegte te vullen, hanteren we onze tongen om vunzigheden en achterbakse achterklap te verspreiden, fluisteren we wanneer het van belang is en roepen we het uit wanneer we trivialiteiten te delen hebben. […]”
En zo gaat het maar door, dit is een eerste zin uit een boek die belooft geen mooi beeld van Marokko en de havenstad of het vakantieoord Tanger te geven, gelegen in het noorden aan de Straat van Gibraltar en belangrijk voor de economische boom van het land. De belevenissen die Abdullah meemaakte en die hier aan het woord is, raakt hij niet kwijt. Hij wil wraak nemen en een radicale omwenteling veroorzaken.
Abdullah herkent zijn stad niet meer als hij is teruggekeerd uit zijn martelgevangenis. Tanger heeft snel ingevoerde veranderingen ondergaan als de emancipatie van de vrouw en de democratisering van de maatschappij om zich modern te tonen aan de nieuwe investeerders uit het westen. Die veranderingen en de uitwassen van het moderne consumentisme door de binnenstromende toeristen kunnen heel wat conservatief opgegroeide inwoners zoals Abdullah niet begrijpen en verkroppen. De oudere inwoners uit de nabij gelegen dorpen die naar de stad zijn komen wonen, zijn zelf niet meegenomen in de uitbreidende economische groei. Ze zien de verloedering van de zeden in hun stad met lede ogen aan.
Mohammed El Arbi, Rabhae en Ronny, Achraf, Souhayla, Fettouch, Rachid, Mohammed Said, Hafiz, Rahmani, enz… : de namen van de vele andere personages blijven je om de oren vliegen en je moet goed letten op wie er allemaal de revue passeert. En dan kan je soms nog in de war geraken om eerlijk te zijn. Het ligt niet aan de schrijfstijl die erg rijk is en heel wat mooie beelden oproept. Snel doorlezen is mijn advies om de onderlinge relaties niet tussendoor te vergeten.
De spanningsboog is knap opgebouwd en het keerpunt komt aan als een mokerslag. Een catastrofe doordat misdadige personen een getergd voornamelijk mannelijk deel van de bevolking heeft kunnen radicaliseren, vindt plaats als de laatst aan de macht gekomen Marokkaanse koning in het rijtje, die de aanpassingen in sneltempo heeft ingevoerd, gevierd zou moeten worden. De stad is in chaos, en de schuldigen moeten koste wat het kost gevonden en bestraft worden. Dat dit opnieuw ook onschuldigen tot wanhoop drijft, is daar dan het gevolg van.
Een aangenaam beeld van Marokko krijg je in dit boek niet. Een ander en origineel verhaal, of eigenlijk verschillende verhalen door elkaar geweven dan weer wel. Moeilijke thema’s worden aangepakt en je wordt als lezer ferm wakker geschud. Een boek dus met wel wat effect en een aanrader wat mij betreft.
Synopsis
Een Marokkaan die het martelkamp Lmart heeft overleefd, wordt verteerd door wraakzucht.