De ondraaglijke lichtheid van het bestaan

Deze roman uit 1984 las ik nu in de Engelse vertaling. Sommigen noemen hem post-modernistisch, anderen filosofisch, ik noem hem ietwat achterhaald, nl. typisch jaren '80, wegens de groteske kijk op de geschiedenis en de nadruk op de vrije liefde, beide visies m.i. nu meer gecompromitteerd. De alwetende verteller beschrijft vanuit het gezichtspunt van de hoofdpersonages liefde, sex, jaloezie, politiek, kunst, kitsch, natuur, muziek, lichaam, ziel, toeval, lot.... De 'Praagse Lente' is een belangrijk leidmotief in dit verhaal van macht en vrijheid. Het bestaan is afwisselend zwaar en licht, maar ook in dit laatste geval is zijn zwakte relatief ondraaglijk. Humor kan helpen. Vaag ook is de grens tussen droom en werkelijkheid.

De neerwaartse spiraal van hoofdpersoon Tomas, in 1968 nog befaamd chirurg én polygamist vormt een paradoxaal contrast met de liefde van zijn vrouw Tereza voor hun huisdier, de hond Karenin. Als het echtpaar zich op het einde vanuit hun paradijselijk verlangen terugtrekken in een afgelegen dorpje, kunnen zij toch niet ontsnappen aan de dans (de val?) van het mens-zijn.