Een sterk doordacht boek

Citaat: "De onwetendheid over de 'vreemde' landgenoot is angst geworden en die angst ontpopt tot haat. Die angst valt niet uit de lucht, ze wordt opgeklopt in de media en aangewakkerd door politici. Die angst heeft - naast alles wat door en na 9/11 is gebeurd, de vluchtelingencrisis en het terrorisme - ook te maken met twee fenomenen die dieper zittten."

Youssef Kobo Aouriaghel (1988) is bekend als opiniemaker en publiek spreker over onder meer sociaal ondernemerschap en migratie. Hij is geëngageerd bij de CD&V en de Vrijdaggroep. Hij is tevens stichtend directeur van A Seat At The Table, dat kansarme jongeren helpt door te stromen naar de bedrijfswereld. Hij was vrijwilliger bij het inter­culturele platform Kif Kif, werkte mee aan de docureeks Een kwestie van geluk (2016) en was kabinets­mede­werker van Brussels staats­­­secretaris Bianca Debaets (CD&V), maar nam in september 2016 ontslag nadat hij in opspraak kwam door oude tweets. In analogie met Jules Destrées uitspraak 'Sire, er zijn geen Belgen meer!' parafraseert hij: Sire, er zijn geen allochtonen meerom duidelijk te maken dat Belgen met migratieroots in de tijd van drie generaties zijn geëvolueerd: van gastarbeider naar migrant, van migrant naar vreemdeling, van vreemdeling naar allochtoon, van allochtoon naar Belg/Vlaming met een migratieachtergrond. De motivatie voor het boek was om te laten zien hoe kwalijk de neiging is om bepaalde fenomenen exclusief aan een cultuur, een religie te wijten. Dat drijft mensen meer uiteen en staat dus oplossingen in de weg. Om te laten zien hoe hij als moslim de gepolariseerde samenleving beleeft en wat zijn verhaal is.

Daarom begint de auteur ook zijn boek met het leven van zijn grootvader die hier kwam om te werken. Bijna niemand weet nog dat de eerste generatie Marokkaanse gastarbeiders hier warm is onthaald. Er waren tante-nonnekes die zich over hen ontfermden. De eerste moskee in Antwerpen is opgericht door een pastoor. Maar het is ook een verhaal van grote verscheurdheid. Het trof hem enorm dat zijn introverte vader bij familie in Marokko een uitbundige man werd die met de kinderen speelde. Zo had hij hem nooit gezien. Hij moet erg geleden hebben onder die afstand met zijn land en familie, maar hij stak dat weg. Zwijgen en werken was de opdracht. En toen was er plots geen werk meer. Aan de hand van zijn levensverhaal verschaft Youssef Kobo de lezer een bevoorrechte inkijk in het gemiddelde Belgo-Marokkaanse huishouden. Kobo blikt bevlogen terug op de plaats van islam in Europa, vijftig jaar Marokkaanse-Turkse migratie in België, het gefaalde migratie- en integratiebeleid, de impact van 9/11, de vluchtelingencrisis, het fenomeen van de Syriëstrijders in Europa, zijn eigen politieke wedervaren en de opkomst van radicaal rechts-populisme in West-Europa. In Sire, er zijn geen allochtonen meer tackelt Kobo de oude denkkaders waarmee het multiculturaliteitsdebat gevoerd wordt en pleit hij voor meer ruggengraat, verantwoordelijkheidszin, zelfredzaamheid en ambitie. Youssef vraagt zich af hoeveel generaties het nog gaat duren voor we een landgenoot met Marokkaanse of Congolese roots als een autochtoon zien? Hijzelf heeft zich noodgedwongen zelf altijd beschreven als Belg met Marokkaanse roots. Waarom? Omdat iedereenhem als dusdanig aankeek. Je neemt dat op de duur over en je verinnerlijkt wat anderen over je denken. Maar door te reizen begon hij zichzelf anders te zien. Daar noemde niemand hem'een Belg met Marokkaanse roots', maar 'Belg' zonder meer. Hij begon te beseffen dat het eigenlijk idioot was om die afkomst er altijd bij te denken. Voor de hele wereld was hij gewoon Belg. Dat heeft hem ertoe gebracht om zich ook complexloos zo te gaan voelen. Dit moet het worden voor iedereen. Iedereen hier weet waarvoor hij staat: respect voor de mensenrechten, scheiding der machten, scheiding van Kerk en Staat, rechtsstaat, gelijkheid van man en vrouw, respect voor LGTBQ... En iedereen die in ons land een toekomst wil opbouwen, heeft zich daaraan te houden. Daarover valt niet te discussiëren Er is een wereld van verschil tussen de startkansen van de modale jeugd en de meeste migrantenkinderen.

Sommige ­jongeren die wat rondhangen, zeggen wat ik ook doe, het heeft geen zin.'Maar de periode van klagen en zagen voorbij is. Ze moeten vechten voor hun plaats. Kijk naar wat jonge gasten als columniste Yasmien Naciri en 'jongste ondernemer van het land' Hassan Al Hilou klaar­spelen. In het boek Sire, er zijn geen allochtonen meer, stelt Youssef dat onder andere die Syrië-strijders minder met religie te maken hebben dan we denken, want Jongens zonder toekomstperspectief die als een magneet aangetrokken worden door een missie die zogezegd hun criminele zonden uitwist én waarbij ze hun crimineel gedrag kunnen voortzetten en wel waardering krijgen, dat is van alle tijden. De nazi’s ronselden oostfrontstrijders met een gelijkaardige boodschap. Ook dromen van een mythisch verleden dat nooit heeft bestaan wanneer je je vervreemd voelt van de samenleving, is niet eigen aan de islam. Het is universeel dat mensen van buitenlandse origine in elkaars buurt gaan wonen. Belgische, Nederlandse of Britse expats doendat ook. Ook de machocultuur van hangjongeren schrijven we te makkelijk toe aan de islamitische cultuur. Het is de cultuur van de straat, zoals overal ter wereld. De eerste generatie migranten uit Marokko is hier met open armen ontvangen om de mijnen te doen draaien. Zij zijn nooit gevraagd de taal te leren, zich te integreren. En toen in 1973 de oliecrisis uitbrak, was er geen werk meer. De overheid heeft die mensen toen totaal genegeerd in de hoop dat ze weer zouden vertrekken. En dat was een kapitale fout. Die mensen hadden hier schoolgaande kinderen en wilden ook niet dat de familie in het moederland hen als mislukkeling zou zien, dus ze bleven. We hadden sneller moeten inzetten op de activering van migranten. Gezinnen in armoede hebben weinig tijd en middelen om te investeren in de schoolloopbaan van hun kinderen. Dat heeft nog altijd impact. De jongste generaties hebben schrik van de zoektocht naar werk. Ze denken bij voorbaat dat niemand hen wil aannemen. Omdat hij na zijn ontslag weer van nul af aan moest beginnen, is zijn maatschappelijk engagement er alleen groter op geworden. Zo ontstond A Seat at the Table, dat kansarme jongeren in contact brengt met de top van het bedrijfsleven. Grote spelers uit de ondernemerswereld doen mee. We bieden jongeren stageplaatsen aan, leren netwerken, zelfvertrouwen opkrikken, rolmodellen zien en een weg zoeken op de arbeidsmarkt. De goodwill is gigantisch, zowel in rechtse, linkse als andere middens.
Een masterstudent met Europese roots heeft één jaar na het afstuderen 3 procent kans om nog zonder job te zitten, iemand met exact hetzelfde diploma en scores met niet-Europese roots 21 procent. Echte leiders pakken het rationeel aan. Ze wachten niet op draagvlak, maar creëren het. Youssef begint zijn boek met een brief aan de koning, ook een allochtoon, om aan te geven hoe absurd die term is. Natuurlijk moeten nieuwkomers de taal en cultuur leren. Maar waarom hebben wij een apart woord nodig voor mensen die hier geboren en getogen zijn? Een wederzijdse dialoog is geen fictie. Dat toont de bekommernis van de Vlamingen om die eerste generatie nieuwkomers en het doorzettingsvermogen van de drie generaties Vlamingen met een migratieachtergrond om hier een leven uit te bouwen. Sire, er zijn geen allochtonen meer is sterk en doordacht boek, door en over een zeer intelligent iemand die boordevol idealen zit.