Mislukking van een streven
Wessel te Gussinklo (1941) studeerde psychologie en begon op zijn 20e met schrijven. Zijn eerste roman werd nooit in zijn geheel gepubliceerd en voor zijn tweede roman ‘De verboden tuin’ kon hij 10 jaar lang geen uitgever vinden. Toen dat tenslotte toch gelukt was kreeg hij onmiddellijk de 2-jaarlijkse Anton Wachterprijs én de debutantenbeurs van het Fonds voor de Letteren. Ongeveer 10 jaar later verscheen ‘De opdracht’. Deze roman wordt inmiddels gerekend tot de klassiekers in de naoorlogse Nederlandse literatuur. In ‘De hoogstapelaar’ zien we de terugkeer van Ewout Meyster, die we ook in bovengenoemde boeken aantreffen. In 2019 wint hij de Bookspot Literatuurprijs met zijn boek 'De hoogstapelaar'. In dit vierde deel van de Ewout Meyster-cyclus bevindt de drieëntwintigjarige Ewout zich op het landgoed De Hartz. Daar, in het landhuis van de Grote Man, volgt hij colleges en lezingen, gegeven door een internationaal gezelschap van hoogleraren en wetenschappers. Maar vooral is dit deel een terugblik op de periode dat hij als achttien-, negentienjarige bij de door hem hooglijk bewonderde Somsen in de leer was.
Ewout Meyster was in De Hoogstapelaar en De Opdracht een irritant betwetertje, maar in dit nieuwe deel raakt hij dat allemaal kwijt als hij in de leer gaat bij ene Somsen.
Somsen belooft hem een grote toekomst, maar al vrij snel is duidelijk dat Somsen een manipulatieve oplichter is. Het duurt echt heel erg lang voordat Ewout dit doorheeft.
In dit deel beschrijft Te Gussinklo hoe Ewout beurtelings onder invloed raakt van de esoterische club rond een zekere Babinsky, ‘de Grote Man’ genoemd, in het bijzonder onder die van professor Somsen die, bij ontstentenis van Ewouts vader, zijn vorming ter hand neemt, en onder die van Sylvia, zijn eerste grote liefde. Het clubje rond Babinsky, gezeteld in landhuis De Hartz, doet denken aan de kring rond de dichter Stefan George in het eerste helft van de vorige eeuw. Bezield van grootse idealen, om de wereld te verheffen, om naar eenheid en verlichting te zoeken, de mens volledig te leren kennen, met rationele maar eveneens esoterische kennis en inzichten.
Ewout raakt sterk onder de invloed van het aan De Hartz gepredikte gedachtegoed maar het betekent ook dat hij zijn vroegere eigenschappen, geldingsdrang, indruk maken, narcistische dromen, moet opgeven om een eenvoudig, dieper en dienstbaarder mens te worden. Over de mislukking van dat streven gaat Op weg naar De Hartz, en het is in zekere zin ook pijnlijk om hem aan het eind verloren aan te treffen. Ook wat de liefde betreft, want zijn relatie met de kwetsbare Sylvia, loopt rampzalig op de klippen.
Mooi geschreven is deze roman, maar er zitten toch iets te veel herhalingen in.
