Een bezwerende en straffe roman over Senegalese soldaten in de Eerste Wereldoorlog.

Half juni 2020 werd de shortlist voor de Europese Literatuurprijs bekendgemaakt, een jaarlijkse Nederlandse prijs voor de beste roman die in het voorgaande jaar uit een Europese taal in het Nederlands is vertaald, en waarbij de verdiensten van zowel de auteur als de vertaler worden gehonoreerd. Voor de tiende verjaardag van de prijs wordt er deze keer zowel een prijs uitgereikt door een reguliere jury bestaande uit vertegenwoordigers van zowel Nederlandse als Vlaamse boekhandels als door een studentenjury.

Meer dan een broer van de Frans-Senegalese auteur David Diop is het enige van negen boeken dat werd geselecteerd door beide jury's, vertaald uit het Frans door Martine Woudt. De studentenjury liet het volgende noteren: "Diop heeft een uitmuntend gevoel voor poëzie en maakt daar gretig gebruik van. Het resultaat is een waanzinnig mooi geschreven roman die de lezer dwingt te kijken naar een bloederige geschiedenis. Hoewel de daden grof zijn, is de taal zacht en zelfs gevoelig. Dat laatste is ook zeker een verdienste van Martine Woudt. Het dikwijls schrijnende, meeslepende contrast komt dankzij Woudt schitterend uit de verf in de Nederlandse vertaling." In Frankrijk werd het boek eveneens bekroond met de Prix Goncourt des Lycéens.

Wat volgt is gebaseerd op de Franse originele editie van het boek.*

De roman vertelt ons het verhaal van twee jonge Senegalezen die zich opgegeven hebben om te gaan vechten in hun verre moederland in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog.

Als kapitein Armand op zijn fluitje de aanval tegen de Duitse vijand inzet; komen Alfa Ndiaye en Mademba Diop uit hun loopgraf om de Duitse soldaten aan te vallen. Mademba valt neer op de drassige grond, gewond door de strijd, om niet meer recht te komen.

Alfa die ons dit verhaal vertelt, wordt verscheurd door de dood van zijn “meer-dan-een-broer”(plus-que-frère) en van de schaamte die hij voelt om meerdere redenen, voornamelijk omdat hij niet kon doen wat zijn beste vriend hem gevraagd had, om zijn lijden te stoppen op het slagveld zelf.

In een ietwat naïeve en repetitieve maar aangrijpende en poëtische stijl leren we over de kracht van geweld en haat en de gruwel van de oorlog. Daarnaast komt ook de kolonialistische houding sterk uit de verf door de scherpzinnige beschrijvingen van de houding, de taal en de gebruikte woorden (in het Frans: de soldaten ‘Toubab’ en ‘Chocolat’) van de kapitein en de andere soldaten.

Tot slot tilt de epiloog het boek ook naar het spirituele niveau, wat de roman net wat opmerkelijker, inventiever en fascinerender maakt, en er zo een zweem van de West-Afrikaanse invloed wordt binnengebracht. Alvast in het Frans komt dat in dit boek zeker tot zijn recht.

“Meer dan een broer” is een bezwerende roman en doet je hart sneller kloppen!

Lees mijn volledige recensie in het Nederlands én het Frans hier.