Als eenzaamheid verst(r)ikt...

LITTEKEN. Sara Mesa. ****

Het is niet zo simpel wit-zwart als een ouderwets cowboyverhaal of een vroege gangsterfilm met een duidelijke scheiding tussen de goede en de slechterik.

De man, die Sonia via internet leert kennen en die zich uitgeeft voor Knut Hamsun, ontwikkelt een extreme, kinky obsessie voor haar. Hij ziet in haar een toekomstig literair talent en wil dat stimuleren door haar stapels boeken op te sturen én haar eigen schrijfsels tegelijkertijd de hemel in te prijzen als geheel maar ze in het kleinste detail te kraken. Hij stelt zeer intieme vragen, later stuurt hij haar intieme cadeaus, zelfs nadat ze al getrouwd is en een kind heeft. Alle cadeaus steelt hij, met een bijna erotische geladenheid, terwijl hij in het echte leven seksueel geremd is. Maar de manier waarop hij erover fantaseert is des te sensueler. Is hij de dader die zich opdringt, die manipuleert? De spin die zijn web steeds dichter en kleveriger weeft? Maar er zelf ook in gevangen zit.

En Sonia, waarom gaat zij erin mee? De kleren zijn haar stijl niet, hij dringt haar een identiteit op die niet de hare is, die ze zelfs afschuwelijk vindt. Maar ze accepteert wat hij stuurt, ook al irriteert het haar, irriteert hij haar meer en meer, ze bedankt hem, ze liegt. Is zij niet medeplichtig door het te laten gebeuren? Is ze zelfs geen dader door hem, op een voor hem zeer pijnlijke manier, ontrouw te zijn?

De man is open over zijn ideeën over stelen, over de maatschappij, over hypocrisie. Aan het eind heeft hij ook zelfinzicht dat hij even eerlijk onder woorden brengt. Hij doet zich niet ‘zo’ heel anders voor dan hij is. Tegelijk is ook zijn identiteit een nep-identiteit, een kapstok waar hij zijn armzalige leven aan ophangt.

Waant de vrouw zich terecht beter? Is ze hooghartig, of aan het eind eindelijk eerlijk? En waarom dan en niet eerder?

Ik heb voor geen van beiden sympathie, wel een zeker medelijden. Beiden zijn psychisch ziek, kwetsbaar. Beiden hongeren naar aandacht. Naar om betekenis te zijn voor iemand. Om iémand te zijn. De man door te geven en zich onmisbaar te maken, hij wil de vrouw laten schitteren, hij heeft alles voor haar over, alle moeite en alle risico’s van het stelen. Maar er hangt wel altijd een ‘prijskaartje’ aan, letterlijk en figuurlijk.

En zij, ze neemt aan, is weinig dankbaar, nonchalant, zelfzuchtig, banger voor de risico’s die zij loopt door hem dan voor de kans dat hij betrapt kan worden.

Hij manipuleert haar zodanig tot zij over haar eigen grenzen gaat.

Anderzijds geeft ze keer op keer signalen die hij negeert, hij blijft over grenzen gaan, zodat ze wel grof moét worden...

Hoezeer kun je jezelf verliezen?

Hoe schrijnend moet daaronder de eenzaamheid zijn, het gebrek aan eigenwaarde?

Wie gebruikt wie?

Eenzaamheid is een slechte raadgever. Hij gaat voor overleven, niet voor moraliteit.