André Oyen
Leestip van André Oyen
Via papier de wereld rondreizen.

geen grip op eigen gespletenheid

8 juli 2021

Barber van de Pol, schrijfster van kinderboeken, romans en essays, maar vooral bekend als vertaalster van Spaanstalige literatuur, wil met dit boek duidelijk maken wat de betekenis is van Carry van Bruggen voor de geschiedenis en voor haar eigen denken.

Carry van Bruggen (1881-1932) legde als eerste zonder compromissen het vrouwelijk bewustzijn bloot en leverde het gevecht met haar eigen seksualiteit openhartig, vol innerlijke tegenspraak en deernis. Ze was geen feministe, al is haar werk een impliciete aanklacht tegen de achterstelling van de vrouw. Ieder isme wekte haar argwaan, met name het nationalisme, waarvan ze de gevaren als Jodin goed doorzag. Ze mengde zich in het publieke debat, ze was een geweldige columniste en haar romans en verhalen waren ongekend intens. In haar filosofische werk laat ze zien hoe gemeenschapszin en distinctiedrift elkaar bevechten en ze concludeert: er is geen ander zijn dan anders zijn. Maar het lukte haar niet met haar eigen gespletenheid in het reine te komen. Ze maakte op 51-jarige leeftijd een eind aan haar leven.

Vanaf haar debuut in 1907 (In de schaduw) publiceerde Van Bruggen verhalen en romans. In de Eerste Wereldoorlog werkte ze aan haar filosofische boek Prometheus, dat in 1919 verscheen. Aanvankelijk werd er nauwelijks op het boek gereageerd, maar het inspireerde Menno ter Braak tot het schrijven van zijn boek Carnaval der burgers. Ander non-fictiewerk is Uit het leven van een denkende vrouw (1920) en Hedendaags Fetisjisme (1925). In 1921 verscheen het sterk autobiografische Het huisje aan de sloot; in 1927 haar wellicht belangrijkste roman Eva, waarin de dood van haar broer Jacob Israël de Haan een rol speelt. Kort na de verschijning van deze roman belandde zij in een jarenlange depressie die eindigde in haar zelfmoord in 1932.

Omdat Barber van de Pol expliciet geen biografie wilde schrijven, is er waarschijnlijk voor gekozen om geen index en geen bronnen op te nemen, hoewel die af en toe wel in de tekst te vinden zijn.

Is het jammer dat het geen echte biografie is? Zeker niet en dit vooral door de liefdevolle manier waarop Barber van de Pol Carry van Bruggen neerzet.

Er is geen ander zijn dan anders zijn mag dan geen biografie in traditionele zin zijn want Barber van de Pol vertelt niet het levensverhaal van Carry van Bruggen maar denkt aan de hand van het leven en werk van de schrijfster, filosofe en journaliste over haar eigen leven, literatuur, filosofie en kunst na. Dat doet ze in een impressionistische, vrij associërende stijl, die doet denken aan die van haar grote voorbeeld Carry. Van de Pol vereenzelvigt zich zo met Van Bruggen, die werd geboren als Caroline Lea de Haan in een groot orthodox-joods gezin, dat ze haar als een imaginaire vriendin beschouwt.

André Oyen
Leestip van André Oyen
Via papier de wereld rondreizen.

Er is geen ander zijn dan anders zijn : denken met Carry van Bruggen
Titel:
Er is geen ander zijn dan anders zijn : denken met Carry van Bruggen
Auteur:
Barber Van de Pol
# pagina's:
311 p., [16] p. platen
Uitgeverij:
Em. Querido's Uitgeverij BV
ISBN:
9789021422343
Materiaal:
Boek
Aanbevolen voor:
Boeiend,
Hoogstaand,
Inspirerend
Doelgroep:
Volwassenen

Gerelateerde leestips