Een hele tocht, een heel leven.

De Russische klassiekers zijn altijd een uitdaging denk ik. Net als het land waar ze vandaan komen zijn ze kolossaal qua opzet, moeilijk doordringbaar en complex in samenstelling. Maar toch slaagt Pasternak er in om tegen de achtergrond van cruciale historische ontwikkelingen heel menselijke en eigenlijk heel kleine verhalen op te voeren. Het is als een verhaal vertellen over een paar waterdruppels in het Baikalmeer.

We krijgen heel emotionele, persoonlijke belevenissen te lezen van wat een van de grootste sociale en politieke omwentelingen in de wereldgeschiedenis is geweest. Op deze manier wordt die ingewikkelde, gruwelijke geschiedenis voor de lezer ontsloten, terwijl er ook niets aan de lezer onthouden wordt; geen ontbering en ook geen moment van vreugde.

Ik raad ook iedereen aan om het boek te lezen in de fantastische vertaling van Aai Prins. Wat een virtuoos, creatief taalgebruik. Ik heb eigenlijk bijna nog nooit iets als dit gelezen, noch in vertaling, noch in een oorspronkelijke tekst. Iets om je als taalliefhebber echt over te verlekkeren.

En als je dacht dat dat alles was, dan ben je verkeerd. Op het einde wordt de lezer ook nog getrakteerd op een volledige dichtbundel 'geschreven door' Dokter Zjivago. Wanneer je die gedichten losstaand zou lezen, zouden ze waarschijnlijk ouderwets aandoen; ze zijn immers doordrongen van naturalisme en religie. Maar na over zeshonderd pagina's Zjivago te hebben leren kennen en met hem te zijn meegelopen, vind je echter dezelfde houvast en troost in deze teruggreep naar de simpelere dingen. Voor mij het ultieme bewijs dat tegen de achtergrond van welke gebeurtenissen ook, mensen mensen blijven.