ze bleef in het vrouwenkamp tegen wil en dank de lieflijke natuur schilderen

Jan Brokken maakte van zijn boek De tuinen van Buitenzorg, een zoektocht naar de vrouw die zijn moeder was geweest voor zij hem, de jongste van haar drie zoons, in 1949 kreeg.

Vanaf 1935 woonden Brokkens ouders op Celebes, in het toenmalige Nederlands-Indië. Zij waren er gelukkig. Vader Han was een zendeling, behalve dominee was hij ook een onderzoeker van de islam. Moeder Olga was een levenslustige jonge vrouw die piano speelde, paardreed en de lokale talen bestudeerde. Maar helaas spatte In 1942 hun droom uiteen.

Beiden brachten de jaren van Japanse bezetting tot de bevrijding in een kamp door, van elkaar gescheiden: Olga met haar twee zoontjes in vrouwenkamp Kampili en Han in mannenkamp Parapare, iets verderop. Brokken beschrijft zeer intens aan de hand van zijn moeder Olga en zijn vader Han wat het betekende om in een Japans interneringskamp te verblijven. Over hun gruwelijke ervaringen werd in het gezin Brokken, dat in Nederland na de oorlog een nieuw leven opbouwde, weinig gesproken. Maar de kinderen groeiden ermee op: een moeder die haar herinneringen op afstand hield en krachtig haar gezin bestuurde, en een vader die wegzonk in het moeras van zijn donkere gedachten, kettingrokend en verdoofd door drank en pillen.
In dit boek volgt Brokken ook de lotgevallen van drie kunstenaars die gelijktijdig met zijn ouders in de kampen hebben gezeten, en die het leven daar, en ervoor en erna, op Celebes en Bali, hebben verbeeld in hun werk. Het zijn Willem en Maria Hofker, een schildersechtpaar, en Rudolf Bonnet, die de rijke en weelderige cultuur op Bali schilderden. Maria Hofker bleef in het vrouwenkamp tegen wil en dank de lieflijke natuur schilderen. Brokken vertelt hoe haar kamp wreed werd geleid door de sadistische kampcommandant Tadashi Yamadji, die vrouwen sloeg en angst aanjoeg en de aantrekkelijksten bij hem thuis ontbood. Maria's man Wim Hofker tekende een indrukwekkende serie portretten van medegevangenen in het mannenkamp. Van alle drie staat schitterend werk afgedrukt in dit boek.

Brokken schrijft in zijn nawoord dat hij bij de lezingen die hij hield naar aanleiding van De tuinen van Buitenzorg kennismaakte met mensen die in een jappenkamp hadden gezeten of met hun nazaten. Met enkelen voerde hij gesprekken en hij kreeg materiaal doorgespeeld: brieven, dagboeken, boeken, filmbeelden, afbeeldingen, hele archieven. Zo kreeg hij een steeds scherper beeld van hoe het leven van zijn ouders en broers in de kampen moet zijn geweest.
Brokken schrijft met grote betrokkenheid en inlevingsvermogen. Dat maakt zijn boek persoonlijk, zonder dat hij enorm uitweidt over de gevolgen van het kamptrauma van zijn ouders voor zijn eigen jeugd en verdere leven.