brood at iedereen wel

Een familiekroniek over drie generaties warme bakkers.

De supermarkten hebben de warme bakkers zowat uit het dagelijks leven verdreven. Mijn broer is meer dan zestig jaar brood en banketbakker geweest. Het mocht dan een smakelijk beroep zijn, het was ook heel hard werken geblazen. Ik vond het leuk om een stuk van mijn broer zijn leven in het boek Brood op de plank van Bianca Bartels terug te vinden. Haar verhaal begint in Purmerend en Heiloo, met Arnold en Anna Bartels, haar overgrootouders. Zij begonnen in 1903 enthousiast maar ook met koudwatervrees hun eigen zaak. Een van hun belangrijkste redenen om voor het bakkersvak te kiezen was dat er, behalve de grondstoffen en een oven, niet veel meer voor nodig was dan bepaalde vaardigheden en de bereidheid om hard te werken. Dus lage investeringen met een grote kans op winst, want brood at iedereen wel. De eerdere generaties hadden het fysiek vooral heel zwaar. Er bestonden niet overal machines voor en er moest nog veel aan huis geleverd worden. Het ondernemerschap en doorzettingsvermogen dat alle bakkers Bartels en hun families aan de dag legden was dan ook geen overbodige luxe! Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het extra zwaar. De vele beperkingen, spanningen en zelfs onteigening waren moeilijk te verdragen.

Brood op de plank leest fijn, de familieverbanden zijn duidelijk beschreven, de verhalen geven veel inzicht in zowel het vak, de historie, het ondernemerschap, de ‘vooruitgang’ en de emoties die op gezette tijden opspeelden. Bianca Bartels is altijd trots geweest dat ze een bakkersdochter was. Tot de dag van vandaag. De bakkerij is er niet meer maar door deze familiekroniek herleven alle generaties Bartels en hun bakkersbestaan in volle glorie.