Lezen tussen de beelden: Middelheimmuseum viert 75 jaar met literaire beleving in het kunstpark
Door Michelle Smets
In 2025 viert het Middelheimmuseum zijn 75-jarig bestaan, en dat doet het met een verrassend én verbindend programma waarin lezen centraal staat. Het openluchtmuseum wil niet alleen een plek zijn waar je naar kunst kijkt, maar ook een plek waar je tot rust komt, je gedachten de vrije loop laat, en waar literatuur en beeldende kunst elkaar ontmoeten.
“Het museum is voor veel mensen nu al een plek om te lezen, maar we wilden dat versterken,” vertelt Samuel Pinillos, publieksmedewerker bij het Middelheimmuseum. “Hoe kunnen we het kunstpark nog meer van de mensen zelf maken? Hoe zorgen we dat het ook een plek is waar je mag zijn, ongeacht wie je bent?”
Het park als 'third place'
De plannen zijn gegroeid vanuit het idee van de ‘third place’: een laagdrempelige, publieke ruimte waar mensen zich welkom voelen buiten hun thuis (first place) of werk (second place). Het Middelheimmuseum ziet zichzelf meer dan ooit als zo'n plek, en ontwikkelde samen met een team van collega’s en externe curatoren een reeks literaire initiatieven die het museum letterlijk en figuurlijk toegankelijk maken.
Literaire Reizen: een wandeling vol verhalen
Centraal in het programma staat ‘Literair Reizen’: een wandeling langs 13 kunstwerken in het park, gekoppeld aan 13 literaire creaties. De teksten werden geschreven door een diverse groep literaire makers – van dichters en auteurs tot slam poets – onder begeleiding van curator Uschi Cop. Elk van hen koos een favoriet beeldhouwwerk en schreef er een nieuw werk bij: poëzie, proza, een luisterverhaal of zelfs een lied.
Bezoekers kunnen de verhalen beleven via een mobiele website met een interactieve kaart, die hen gidst van halte tot halte. Zowel lezen als luisteren is mogelijk. Op 17 mei en 13 september worden de teksten bovendien live gebracht tijdens verschillende literaire performances in het park.
“Het is een echte kruisbestuiving tussen literatuur en sculptuur,” aldus Samuel. “Bezoekers worden uitgenodigd tot reflectie, tot interactie. Het zet aan tot stilstand én tot gesprek.”
Buitenbib onder de appelboom
Wie liever zelf een boek openslaat, kan vanaf dit voorjaar ook terecht in de gloednieuwe buitenbib, een uitnodigende leesplek naast het collectiepaviljoen en onder een appelboom. Een ware mini-oase waar je rustig kunt lezen. In een robuuste kast staan zorgvuldig geselecteerde kunstboeken ter plaatse ter beschikking – lezen is gratis, meenemen niet nodig.
De buitenbib is er niet enkel voor individuele bezoekers: ze vormt ook het decor voor een nieuwe samenleesgroep rond kunst en literatuur. Deze komt vanaf 17 mei om de twee weken samen op woensdag. Iedereen is welkom om aan te sluiten! Op 15 juni organiseert het museum bovendien een feest voor begeleiders van zulke groepen, inclusief rondleiding langs het literaire parcours en de buitenbib.
Lezen waar en wanneer je wil
Ook buiten deze vaste leesplek is het hele feestpark leesvriendelijk ingericht. Strandstoelen staan verspreid over het domein en kunnen naar eigen voorkeur verplaatst worden. Een boek lezen naast je favoriete beeld? Graag! Of liever een stille plek opzoeken? Ook dat kan.
“We stimuleren bezoekers om het park in te nemen zoals zij dat willen,” zegt Samuel. “Lezen in de openbare ruimte is anders dan thuis – je deelt de rust met anderen. En dat is net de charme.”
Boekenjacht op 23 april
Op Vlaanderenleestdag (23 april) verstopt het museum 35 kunstboeken in het kunstpark, in samenwerking met Antwerpen Leest en de community van Boekenjagers. Elk boek bevat een flyer met meer info over het feestprogramma, en bezoekers worden aangemoedigd om niet enkel te zoeken, maar ook zelf boeken achter te laten voor anderen.
"Of je nu een ervaren boekenjager bent of toevallig op een boek botst tijdens je wandeling, het maakt niet uit – het gaat om het plezier van ontdekken", zegt Samuel.
Boekentips van Samuel
Tot slot deelt Samuel graag nog twee persoonlijke leestips. De eerste is Ken jezelf van Tinneke Beeckman, een filosofisch boek in korte hoofdstukken dat uitnodigt tot zelfreflectie. “Het brengt rust in mijn hoofd, even uit die dagelijkse maalstroom,” vertelt hij. De tweede is Tarantula van Eduardo Halfon, een intrigerend verhaal over identiteit, afkomst en de zoektocht naar wie je bent.
_______________________________________________________________________________
Het volledige feestprogramma van het Middelheimmuseum start op 17 mei 2025. Meer info vind je op de website van het museum of via flyers in het park. En wie weet... misschien vind je op 23 april al een verborgen boek tussen de beelden. Veel leesplezier!
Meer info over de zwerfboekenactie op Vlaanderenleestdag vind je hier: Zwerfboeken zoeken in de stad op Vlaanderenleestdag | Antwerpen Leest
