Dit was Crossing Border 2024: een overvloedig buffet vol literair lekkers
Door Hanneke Van de Kerkhof. Foto's: Hanneke Van de Kerhof en Isabel Hessel
Crossing Border, 31 oktober 2024; Arenberg Antwerpen.
Crossing Border, het toonaangevende internationale literatuur- en muziekfestival, heeft een lange traditie in Nederland, daar zijn ze al aan de 35ste editie, nu steken ze voor de 5de keer de grens over. Maar ik moet bekennen, het is de eerste editie die ik mag meemaken en ik deel graag wat er zoal op me afgekomen is deze avond.
Een vol programma bezorgt me al meteen keuzestress, want alles zien is onmogelijk. Zowel in de foyer als de kleine en grote zaal zullen literaire talenten ons verleiden met woorden. Het voelt als staan voor een overvloedig buffet en spijt hebben dat je maar één maag hebt die je kunt vullen met al dat lekkers.
Ik besluit te starten in de foyer waar Crossed, een nieuw literair uitwisselingsproject dat de grenzen tussen twee Nederlandstalige taalgebieden doet vervagen, bestaande uit zes getalenteerde schrijvers ( Mahat Arab, Benjamin de Roover, Loeke Vanthouttenghem, Soukaina Bennani, Nicole Kaandorp en Vlinder Verouden) welke onder begeleiding van coach Sjaan Flikweert toegewerkt hebben naar een podiumpresentatie.
De toon is meteen gezet. Vuurwerk! Ik word van mijn stoel geblazen. Zes gepassioneerde woordkunstenaars weten elk met een eigen stijl en genre mijn aandacht te grijpen. Dat belooft voor de rest van de avond.
“Zeg hallo tegen een paardenbloem en voor je het weet is het gebeurd, alles verhoudt zich tot elkaar. Zet een kat naast een bakfiets en het is IETS…een olijf voor een microfoon want alles praat met elkaar.”
Deze neem ik mee, het idee dat alles zich tot elkaar verhoudt staat me wel aan. Ik kijk naar de dame die naast me zit en glimlach. Twee onbekenden delen een tafeltje, samen zijn we een verhaal. Alle bezoekers lopen een eigen parcours doorheen het aanbod met een gedeelde passie, dat maakt van ons één geheel.
Daarna besluit ik naar de grote zaal te gaan waar straks Bent van Looy in gesprek gaat met Stuart Murdoch (De leadzanger en songwriter van Belle & Sebastian, de Glasgowse band bracht sinds haar oprichting in de jaren negentig twaalf albums uit.) Over zijn eerste roman: Nobody’s Empire, over een romantische muziekliefhebber Stephen, die na een langdurig ziekenhuisverblijf wordt gediagnosticeerd met het chronisch vermoeidheidssyndroom.
De ziekte ontneemt hem elk vooruitzicht op werk en een sociaal of zelfstandig leven. Wanneer Stephen ontdekt dat hij wel liedjes kan schrijven, zij het langzaam en voorzichtig, opent zich de mogelijkheid van een spiritueel leven voorbij het alledaagse.
Stuart Murdoch is een man die je meteen een comfortabel gevoel geeft, alsof je al jaren samen koffies drinkt en gênante anekdotes oprakelt uit een gedeeld en geleefd leven. Hij is grappig, sympathiek en verraadt al snel dat niet Stephen (hoofdpersonage in het boek) maar hijzelf dit verhaal geleefd heeft en dat maakt het voor mij alleen maar interessanter om het te willen lezen.
“Toen ik ziek was las ik veel, dat was mijn werk. Naast mensen kijken op café en rondrijden in de bus, want meer energie had ik niet. Nu lees ik minder, creativiteit is nu mijn job, to spit out what i soaked up.”
En met een laatste quote sluit hij het gesprek af, om daarna toch nog één laatste liedje te spelen. Nobody’s empire, de song die een boek werd.
“Niet te gulzig grijpen naar geluk of schoonheid, tevreden zijn met wat je is gegeven”
Fijne man met een fijn verhaal dat ik wil lezen en wat een geluk, de schrijver is in the house, dus natuurlijk laat ik het boek signeren en ja, het werd gezellig.
Omdat ik te vroeg in de grote zaal was voor het gesprek tussen Bent en Stuart, kreeg ik ook de gelegenheid om kennis te maken met een voor mij ook nog onbekende schrijver: Nathan Thrall. De Amerikaanse schrijver combineert met veel succes fictie en non-fictie. Hij schrijft ook voor The New York Times, The London Review of Books en The New York Review of Books. Schrijfster en juriste, Rachida Lamrabet gaat met hem in gesprek over zijn laatste boek – Een dag uit het leven van Abed Salama - wereldwijd een groot succes en bekroond met de Pulitzer Prize for non-fiction. In Een dag uit het leven van Abed Salama volgen we de vijfjarige Milad Salama, die met zijn klas op weg is naar een speelparadijs vlakbij Jeruzalem, maar de schoolbus vliegt in brand. Milads vader Abed haast zich naar de plek des onheils, maar raakt verstrikt in een bureaucratisch doolhof.
Thrall beschrijft de hartverscheurende zoektocht en schetst daarmee een menselijk portret van de tragische strijd en geschiedenis van Israël en Palestina.
Het thema is brandend actueel, dit verhaal schrijnend. We zien en horen dagelijks in het nieuws enkel getallen: duizenden mensen die zoeken en lijden. Nu heeft tenminste één van hen een gezicht gekregen.
Ook dit boek moet op de must read stapel naast mijn bed.
Mijn hoofd zit ondertussen al behoorlijk vol en ik besluit iets te gaan drinken in de foyer, waar Dirk Leyman en Jean Babtiste Andrea praten over diens nieuwe roman – Waak over haar – waarmee hij de Prix Goncourt 2023 won, de hoogste literaire prijs in Frankrijk. Ik hoor flarden over een intrigerend verhaal over liefde tussen twee mensen die elkaar nooit hadden mogen ontmoeten...
Maar zoals dat gaat, staand voor dat overvloedig buffet. Vol=vol dus besluit ik moe maar voldaan naar huis te gaan en bots op twee redactieleden van Antwerpen Leest: Magy De Bie en Tony Vanderheyden. Wat hebben zij opgepikt en wat gaan zij zeker lezen?
Magy: elk gesprek was boeiend. Nathal Thrall pakte me echt, hoe die met het verhaal van het busongeluk, over mensen met verschillende kleuren paspoorten en dus niet dezelfde rechten, de twijfel over het vertrouwen in internationaal recht toont. Knap hoe Stuart Murdoch met zijn gezondheidsproblemen (CVS) omging en zijn carriere uitbouwt, nu ook in de literatuur.
En wat een leven had Moon Unit Zappa, de dochter van Frank Zappa. Een autobiografisch verhaal over het leven in een gezin met een afwezige maar geniale vader. Een tragikomische familieschets, van porno kijken met je vader als antropologische studie, maar het dichtst tot hem komen als hij in de geluidstudio zit. En toch maakte ze daar een ‘mostly funny’ boek van.
Maar het meeste onder de indruk was ik toch van Paul Lynch. Hij won met Lied van de profeet de Booker Prize 2023. Hier en daar wordt het een distopische roman genoemd, maar we moeten het niet in dat vakje steken. Het is een menselijk portret, hartverscheurend zei interviewster Melissa Giardina, en ja, over een mogelijk dichtbije angstaanjagende toekomst. Het werd mooi omschreven: fictie doet met woorden wat wiskunde ook doet: abstractie tonen en vergelijkingen maken van de menselijke waardigheid.
Tony: Elke noot die hier gespeeld werd en elke zin die gesproken werd was interessant, leuk of intrigerend. Ik had Ariana Harwicz eerder online gesproken en had nu de gelegenheid haar persoonlijk te spreken. Ik heb al twee boeken van haar gelezen en heb vandaag haar vierde roman in vertaling meegenomen. Zij geeft een bijzondere, krachtige stem aan mensen die niet volledig volgens de normen willen leven. Ik ben benieuwd hoe dat ze dat met de ontaarden in Ontaard schetst. En ik was ook onder de indruk van het gesprek van Jelle Van Riet met Stefan Hertmans over zijn laatste roman Dius. Zo’n rijke beschouwingen over vriendschap, (verdwijnende) schoonheid... mijn nieuwsgierigheid is gewekt.
Tip Hanneke: Stuart Murdoch: Nobody’s Empire maar ook Beton van Fleur Pierets
Tip Magy: Paul Lynch: Lied van de profeet
Tip Tony: Alles van Ariana Harwicz (gelukkig zijn die niet zo dik)
