Leestip van Gerda Van Erkel

Een stroboscoop. Met gaten.

7 juni 2022

OP AARDE SCHITTEREN WE EVEN. Ocean Vuong. *****

Wat hebben monarchvlinders, apen, buffels, kalfjes, mensen met elkaar gemeen?

Waarom storten buffels zich massaal van het klif, terwijl ze voor zich de andere zien vallen?

Het is hun natuur.

Nee, ze volgen hun familie die verknipt is.

Waarom ben jij dan ontsnapt?

Ik was snel.

Wat was je voor mij leerde kennen?

Ik denk dat ik aan het verdrinken was.

En wat ben je nu?

Water.

Een zoon en een eerste liefde.

Daarvoor: een zoon, een moeder en een grootmoeder die zichzelf een naam en een ander land gaf.

Hem gaven ze een tafel. Met eten erop. Verhalen in een moedertaal. Een tafel waaraan zijn geschiedenis zich schreef.

Een verworven grootvader in Amerika.

Een vader die alleen bestond als hij sloeg, in een brief uit de gevangenis, in de witte streep censuur met daaronder zwarte stippen van letters.

Een kleur. Geel.

Een Vietnamees.

Dat ben je al. Zorg dat je verder niet opvalt.

Maar wat als je anders bent?

Een moeder die hem daarom slaat. Om hem te beschermen. Uit liefde, uit angst, om de oorlog uit haar eigen lijf te slaan.

Een moeder die van hem houdt, zoals haar moeder van haar.

Een geschiedenis van vrouwen die vechten aan het thuisfront om te redden wat te redden valt.

Hun kinderen.

Een land waar je vandaan komt en dat je niet kent.

Een land, dat mensen tekent in oorlog.

Een nieuw land, dat een jonge generatie tekent door dezelfde na- oorlogswonden.

Drugs tegen de pijn. Nieuwe killing fields.

Hoe kon je ontsnappen?

Een land dat je een andere taal geeft, waarin de zoon de boeklange brief aan zijn moeder zal schrijven.

De moeder die hij haat, hij herinnert zich dat ze sloeg.

Hij herinnert zijn onmacht om met haar te spreken, in zijn taal.

Zijn honger om begrepen te worden.

Hij herinnert zich.

Hij houdt van haar. Dat wil hij haar nog zeggen.

Het boek dat ze niet kan lezen, en als ze kon, waarschijnlijk niet zal lezen. Daar is ze te oud en te moe voor, te versleten.

‘Dat lezen een voorrecht is dat je binnen mijn bereik hebt gebracht met wat je bent verloren.’

Ze wil weten waarom hij schrijver is geworden.

Hij probeert het haar uit te leggen.

Hij probeert zichzelf uit te leggen, naarmate hij zichzelf schrijvend blootlegt, bijeen puzzelt.

‘Ik vertel je niet zozeer een verhaal als wel een schipbreuk – de drijvende brokstukken, eindelijk leesbaar.’

Een boek als een brief, in een bijzondere opbouw.

Alle thema’s komen aan bod, alles tussen eros en thanatos.

Toch is het niet erbij gesleurd, op een hoop gegooid. Het is de reële chaos. In de wereld, in het hoofd van de zoon.

Waarom noemen ze hem Hondje?

Een leven, denk ik voortbordurend op de titel, als een stroboscoop.

Allemaal glitterende vlakjes, sommige dof, stuk, geslepen, sommige stukken ontbreken.

De gaten: wat niet wordt verteld. Of wat wel wordt verteld, maar wat ik niet meteen begrijp.

Dan word ik de moeder, spreek ik niet de taal van de dichter. Word ik deelachtig aan de onmacht die hen desondanks verbindt.

Een beeldtaal, poëzie, die me ook na een tweede keer lezen ontglipt. Na een tijd stil zijn.

Met mijn hoofd kan ik er niet bij. Moet ik blijven proberen?

Ik lees verder, ik voel.

Misschien begrijp ik het als ik het boek ooit herlees, maar niet voordat ik het bijna zal vergeten zijn. Als alleen een verlangen ernaar blijft, een heimwee.

Of ik herlees het nooit, en ik begrijp het op een dag, over een paar maanden of een jaar, in een heldere ingeving. Valt het in mijn eigen leven op zijn plek, in mijn stroboscoop.

Of het blijft ‘eeuwig’ een mysterie.

Is dat niet wat een goed verhaal ook hoort te zijn?

Het is nooit af. Het leven is niet af. Later wordt het door anderen herinnerd.

Het leven is ‘even’ tegen de immense nacht van de eeuwigheid.

Als je het goed genoeg maakt, schittert het.

Synopsis

Een Amerikaan van Vietnamese afkomst schrijft in briefvorm aan zijn moeder, die niet kan lezen, hoe moeilijk hij zijn weg vond in de VS.

Leestip van Gerda Van Erkel

Op aarde schitteren we even
Titel:
Op aarde schitteren we even
Auteur:
Ocean Vuong
# pagina's:
236 p.
Genre:
Romans
Uitgeverij:
Hollands Diep
ISBN:
9789048861224
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Moeder-zoonrelatie, Trauma's, Vietnamese migranten ; Verenigde Staten ; 1945-
Aanbevolen voor:
Aangrijpend
Doelgroep:
Volwassenen

Gerelateerde leestips