een verhaal over puberlust en volwassen lusteloosheid
Ian McEwan keert terug in zijn zeventiende boek met een verhaal over puberlust en volwassen lusteloosheid.
In 'Lessons' wordt de held verleid door zijn pianolerares wanneer hij 14 is, op latere leeftijd vervolgens in de steek gelaten door zijn vrouw terwijl hij passief toekijkt hoe de geschiedenis zich ontvouwt.
Het levensverhaal dat in Lessons wordt geboekstaafd is dat van Roland Baines. Vrijwel alle thema’s die Ian McEwan gedurende zijn bijna 50-jarige schrijverschap heeft behandeld komen terug in zijn nieuwe boek. Roland Baines en zijn ouders arriveren in de nazomer van 1959 vanuit Libië in Londen. Rolands vader maakt deel uit van het contingent van het Britse leger in Noord-Afrika; zijn moeder werkt bij een YMCA in Tripoli. Roland is 11 jaar oud en het wordt tijd dat hij een goede opleiding krijgt: Latijn, Frans, cricket, rugby, piano. Zijn pianolerares is de naar rozenwater ruikende juffrouw Miriam Cornell, een knappe sadiste die Rolands dij knijpt als hij een stuk van Bach opsnuift. Dan plant ze een kus op zijn mond en nodigt hem uit - beveelt hem - om tijdens de volgende schoolvakantie bij haar thuis te komen.
Hij maakt die reis pas wat later, als hij 14 is en Miriam 25. Een wederzijdse seksuele obsessie begint. Omgang met de minderjarige Roland is de misselijkste, maar niet de enige uiting van Miriams wangedrag. Ze sluit de kleding en het geld van de jongen op in een schuur en houdt hem gegijzeld. Tijdens het diner op een avond schuift ze een envelop over de tafel met huwelijkspapieren. Het is geen voorstel maar een bevel: Roland moet met de pen in de hand bij de burgerlijke stand verschijnen en haar bevelen uitvoeren. Maar hier beseft Roland dat Miriam gek is, en dat haar smaak van waanzin alleen maar tot ellende en wanhoop kan leiden.
Afgewisseld met de Miriam-scènes zijn secties die plaatsvinden in de toekomst van Roland, te beginnen in 1986. Miriam is weg. Roland is getrouwd met een Duitse vrouw, Alissa, die kort na de geboorte van hun zoontje verdwijnt. De verdwijning is vrijwillig; een briefje op Alissa's kussen instrueert Roland haar niet te zoeken.
Roland komt in automaatmodus. Hij zorgt voor de baby, eet, slaapt, doet boodschappen en maakt schoon. Ansichtkaarten van Alissa komen aan. Moederschap, zegt ze tegen haar man, 'zou me tot zinken hebben gebracht' Jaren later stuit Roland op zijn vervreemde vrouw in een café en ontdekt dat ze een roman heeft uitgegeven. Ze geeft hem een kopie. Als de roman slecht was, zou Roland misschien hebben genoten van het magere genoegen van minachting. Helaas is het een briljant werk. De arme man is bedrogen door … literatuur. Eenmaal gepubliceerd, wordt Alissa vergeleken met Nabokov en Tolstoj. Als Duitse staat ze boven Günter Grass; ze is "bijna zo groot als Mann."
McEwans gebruik van mondiale gebeurtenissen in zijn fictie is oordeelkundig en onthullend. Over Roland strooit hij buitensporige hoeveelheden namen en data uit: Tsjernobyl, Hitler, Nasser, Chroesjtsjov, de Cubaanse rakettencrisis, Noord-Ierland, de Balkan, Bill Clinton, Tony Blair, John Major, de Freedom of Information Act, 9/11, Enron , Karl Rove, Gordon Brown, Nigel Farage, Covid enz.
Deze uitgebreide nieuwe roman van Ian McEwan evalueert het levenstraject van kindertijd tot ouderdom, waarbij hij zich vooral richt op wat hij beschouwt als verkeerde afslagen en teleurstellingen.
De vermoeide hoofdrolspeler van de roman, heeft het gevoel dat hij zijn potentieel nooit heeft waargemaakt -
Ondanks zijn persoonlijke beproevingen weet Roland genoeg over politieke vervolging en wereldwijde ontberingen om zijn zegeningen te tellen.
Ian McEwan heeft een monument van een roman geschreven waarin hij een mensenleven met zijn ups en downs op magistrale wijze gestalte geeft
