Wie ben jij, achter het masker?

HET SCHANDAAL. Shusaku Endo. ***°

Wie zijn we als we ons maatschappelijk masker afzetten?

Dit boek intrigeerde en boeide me meer als psychotherapeut dan als literaire lezer.
Het thema van onze schaduw, die zich manifesteert en ons zuur kan opbreken, als we hem manifest ontkennen. Dan neemt hij ons op onverhoedse momenten te grazen.

Een extra spanningsveld bereikt de auteur door de donkere kant van de menselijke aard toe te dichten aan een christelijk schrijver in Japan die, als de pers achter zijn dubieuze praktijken komt, zwaar in diskrediet dreigt te komen bij zijn uitgever en zijn lezers. Dat moet de hoofdpersoon absoluut vermijden, ook omwille van gezondheidsredenen. Het wordt dus een lijdensweg, maar ook een proces van aanvankelijk ontkennen en afstrijden naar erkennen en acceptatie…

Nobel probeert hij zijn echtgenote sinds jaren voor elke onaangenaamheid te sparen, hij schermt haar af van zijn romans waarin hij verplicht is naar de duistere drijfveren van mensen op zoek te gaan. Naar de zonde, die tot verlossing kan leiden. Er zit altijd een kentering, een loutering in. Maar de zonde is iets anders dan het kwaad…

Boeiend personage is mevrouw Naruso, een vrouw met twee gezichten die allebei hun bestaansgrond hebben. Een extreme bezorgdheid naar kinderen en tegelijk een boosaardig genieten van wreedheid. Hoe (on)verenigbaar is een dergelijk leven?

Haar ideeën over seksualiteit gaan ver en lokken de schrijver uit zijn comfortzone. Waar hij jarenlang een ‘laffe’ observator en verslaggever is geweest, moet hij afdalen in zijn eigen duisternis…

Onschuld en lieve kwetsbaarheid, naïeve goedheid lokken bij ‘de meute’ wreedheid op en niet, zoals je zou vermoeden, medeleven en empathie. Deze goedheid steekt de ogen uit voor wie ze niet kan bereiken, ze moet neergehaald worden, bestraft. Met heiligen valt het voor het ego moeilijk te leven… Naar Christus op zijn kruisweg wordt met stenen gegooid…

Klopt het beeld dat het hoofdpersonage heeft van zijn vrouw? Of heeft zij, zonder dat hij er weet van heeft, haar eigen schaduwkant?

Een boek over hypocrisie en authenticiteit, over goed en kwaad, over nog een leven voor je hebben en de dood in je nek voelen hijgen.

‘Het schandaal’ dateert van 1986. De schrijver werd geboren in 1923 en overleed in 1996.

Het hoofdpersonage is de 65 gepasseerd… Herhaaldelijk wordt benadrukt hoe oud dat is, hoe opgeleefd je lichaam. Niet zo aangenaam als je zelf 68 bent en nog bruist van levenslust, maar ik probeerde me, niet altijd met succes, voor te houden dat de auteur nog van een andere generatie is. Mijn trots als schaduwkant…

Ook de stijl ademt die oudere, uitvoerige stijl uit, een zekere traagheid die de vaart afremt. Toch blijf je gedreven om te weten hoe het afloopt.

Ik vermoed dat ook de maatschappelijke kijk op het christendom in Japan intussen veranderd is…

Drie sterren doet deze roman onrecht aan, vier is, wat mij betreft, te veel… Dus 3,5.