Een aangrijpend verhaal over de slavernij in Amerika.

Omstreeks 1750 wordt de 11-jarige Aminata uit Afrika naar Amerika gebracht met een slavenschip. Ze komt op een indigoplantage waar ze in het geheim leert lezen en schrijven. Nadat ze haar kind verloren heeft wordt ze verkocht aan een joods handelaar, die ze enkele jaren later ontvlucht in New York. In de achterbuurten helpt ze vrouwen die zwanger zijn van Britse soldaten en kan hierdoor enkele jaren later als vrije vrouw naar Nova Scotia verhuizen. Op het einde van haar leven gaat ze naar Londen waar ze mee zal ijveren voor het afschaffen van de slavernij.

Lawrence Hill stamt zelf af van Amerikaanse slaven met Afrikaanse roots. Tijdens onderzoek stuitte hij op “Het Negerboek” waarin een nauwkeurige opsomming wordt gemaakt van slaven die naar Nova Scottia werden gebracht door de Britten met vermelding van naam, leeftijd en fysieke kenmerken. Het is dit werk dat de titel heeft gegeven voor deze roman die een bestseller is geworden en in vele talen is vertaald.

Het boek is geschreven als een getuigenis van een vrouw aan mensen in Londen die ijveren voor de afschaffing van de slavenhandel omstreeks 1800. Deze getuigenis begint in de kindertijd van Aminata en loopt tot de dag dat ze het vertelt. Door deze vorm aan te nemen is het een verhaal in de ik-vorm waarbij je als lezer je jezelf makkelijke kan inleven in hetgeen er wordt beschreven. Het werkt zeer beklijvend, omdat je kennismaakt met de gevolgen van slavernij op het leven van de slaven zelf – hier van een vrouw die blijft hopen, ondanks alles.

Het werk wordt nauwgezet beschreven, met aandacht voor de leefomstandigheden van de personen maar ook over hun omgeving, de invloed ervan op hun innerlijke leven, hun hoop en wanhoop. Tevens moet gezegd dat het boek, ook al is het vrij lijvig, erg vlot is geschreven. Op geen enkel moment ben ik gaan twijfelen aan de geloofwaardigheid van het verhaal, ik meen dan ook dat de schrijver heel wat opzoekwerk heeft verricht om het verhaal zo accuraat mogelijk weer te geven.

Het enige waar ik het soms moeilijk mee had was de beschrijving van de hoofdpersoon zelf – Aminata Diallo. Ik weet niet wat een meisje in Afrika van 11 jaar omstreeks 1750 kon, doch de kennis die Aminata heeft is verre van gewoon. Ze overleeft de voettocht naar het schip en later de overtocht zelf, daar ze ook op het schip wordt opgemerkt en een “voorkeursbehandeling” krijgt in vergelijking met de anderen. Ze leert in Amerika lezen en schrijven en komt de gevangenschap lichamelijk redelijk gezond door. Haar tweede eigenaar behandeld haar nog “beter”, haar dochter wordt weggenomen maar ze ontmoeten elkaar terug na 20 jaar …

Het wordt wat veel, en toch wil ik dit werk met klem verdedigen.

Door de verhaallijn en de schrijfstijl is het een menselijk maar uiterst scherpe aanklacht tegen slavernij, waarbij het erg duidelijk wordt weergegeven dat dit nog maar 200 jaar geleden werd afgeschaft in de Westerse wereld. Tot dan werd dit nog goedgepraat door de “goegemeente”.

Uitbuiting van mensen zal nog lange tijd bestaan, zij het onder andere vormen dan in 1750. Een pamflet als dit als “verplichte lectuur” in het secundair zou zeer op zijn plaats zijn meen ik.