Al fietsend naar Tsjechov in Jalta
Minke Douwesz (1962) is werkzaam als psychiater. In 2003 debuteerde zij met de omvangrijke roman Strikt, die binnen een jaar vier drukken beleefde. Haar tweede roman Weg verscheen in 2009 en handelde over de teloorgang van de relatie tussen hoofdpersoon Edith en haar vriendin Norma. Douwesz ontving er in 2012 de Anna Bijns Prijs voor. Het laatste voorjaar is haar derde en meest recente roman. Douwesz’ literaire oeuvre wordt gekenmerkt door haar vrouwelijke hoofdpersonen en thema’s als lesbische liefde, de spanning tussen het verlangen naar verbinding en de wens autonomie te behouden, opgroeien en ouder worden.
Minke Douwesz schetst in haar derde roman de gebeurtenissen die Ese Jelles, lerares Duits, 53 jaar oud, van de ene dag op de andere haar baan doen opzeggen en op de fiets laten stappen, weg van huis, met een hoofd vol malende gedachten. Onderwijsvernieuwing en de dood van haar geliefde Martie zijn de duidelijke aanleidingen voor deze plotselinge stap. Maar er speelt meer. Afwisselend op fietspaden door Duitsland en Polen – richting het huis van Ese’s grote held Anton Tsjechov, in Jalta op de Krim Ese doet zo ontzettend haar best: ze eet geen vlees, ze rijdt geen auto, ze zal nooit een goedkoop vliegticket boeken voor een stedentrip. Naar de bakker neemt ze een stoffen tasje mee zodat het brood niet in plastic hoeft verpakt. Afwisselend op fietspaden door Duitsland en Polen – richting het huis van Ese’s grote held Anton Tsjechov, in Jalta op de Krim – en in haar hoofd en haar verleden, toont Douwesz hoe het besluit tot deze reis is ontstaan en gegroeid.
Niettegenstaande het enigszins trage tempo, houdt de auteur je wel gelijk bij de les. Je wilt niet alleen weten of Ese het huis van Tsjechov bereikt, maar ook hoe haar achtergelaten leven nu eigenlijk in elkaar zat. Wat is er met Martie gebeurd? Hoe verhoudt Ese zich als lesbische vrouw tegenover de rest van de maatschappij en waarom gaf ze aan het lesgeven zo maar de brui?
Douwesz’ derde roman is klimaatroman, onderwijsroman en ontwikkelingsroman ineen. De drie verhaallijnen – de fietstocht, Eses groeiende onvrede met het onderwijs, en haar relatie met Martie – doorsnijden elkaar en worden telkens onderbroken door bespiegelingen over heden en verleden. Ese heeft altijd haar best gedaan haar steentje bij te dragen, van het goede uit te gaan, zich aan te passen. Maar op een gegeven moment houdt dat op, en wil en kan ze dat niet meer.
Heel gedreven maar ook met veel empathie voor haar personage bouwt Minke Douwesz het bijzondere verhaal van Ese op die al fietsend door haar zo geliefde natuur het hart van de lezer verovert.
