deze roman vergroot de wreedheid van zijn tijd

Schitterende ruïnes was al de zesde roman van Jess Walter , maar deze bezorgde hem dan ook meteen wereldfaam. Van dit meesterwerk werden meer dan 10 miljoen exemplaren verkocht.
Jess Walter jongleert in deze liefdesroman met tijd en ruimte, met taal- en kunstregisters en heeft daarmee een meesterwerkje afgeleverd. Sterke emoties, de betere oneliners ('witty'), inventieve verhaallijnen en de inzichten die alleen klassiekers bieden. Vurig verlangen, plichtsbesef, frustratie, lot, oorlog, loutering: Schitterende ruïnes heeft het allemaal.
Zijn nieuwe Roman heeft een heel ander thema maar krijgt in de USA dezelfde bekendheid. Acht jaar schreef hij aan De nietige miljoenen, waarin hij feit en fictie vermengt.
Het verhaal speelt zich af in de beginjaren van de twintigste eeuw in de Verenigde Staten. Centraal staan de broers Gig en Rey Dolan. Gig, 23, is de idealist die nooit de kans heeft gehad om te studeren maar wel twee van de vijf delen van Oorlog en vrede meesleurt. Zijn broer Rey, net geen 17, wil niks liever dan een huis en een gezin, iets wat de broers amper hebben gekend. Tijdens een rally worden ze opgepakt maar omdat hij minderjarig is komt Rey snel vrij en ontmoet hij Elisabeth Gurley Flynn, een historisch personage en destijds een van de meest bevlogen suffragettes van de VS. Ze is pas 19 en zwanger maar als een furie komt ze op voor de rechten van de onderdrukten. Rey voelt heel veel bewondering voor haar. Hij ontmoet ook magnaat Lemuel Brand die hem dwingt om Flynn te bespioneren. Indien zijn informatie accuraat is, kan hij ervoor zorgen dat Gig vervroegd vrijkomt.
Het traject van Rye's leven wordt veranderd door de rel, zijn (korte) en Gig's (langere) gevangenschap, en de vrienden (en vijanden) die rondcirkelen terwijl hij uit de gevangenis wordt bevrijd, Gurley helpt, voor zichzelf zorgt en worstelt om te begrijpen wie hij kan vertrouwen of niet. Hij is verbaasd dat hij, "Ryan J. Dolan van Niets, Nergens, het hebben van noch huis noch bed, niets een persoon een bezit zou kunnen noemen, op de een of andere manier een advocaat had. Uiteindelijk komt Gig vrij, maar omdat hij zich aansluit bij radicale elementen raakt hij vervreemd van zijn broer die een reguliere baan heeft gekregen. Dit boek geeft een goed beeld van de verhouding tussen arm en rijk in de Verenigde Staten in de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw. De twee broers komen als echte mensen over, altijd zoekend naar een betere wereld.
En hoewel deze roman de wreedheid van zijn tijd vergroot, weerspiegelt het ook enkele van de schandelijke ongerechtigheden van onze eigen tijd: racisme, vrouwenhaat, classisme, een bijna ondoorgrondelijke welvaartskloof, blinde vlekken en gaten in openbare en particuliere sociale vangnetten en diensten voor minderjarigen, machtsmisbruik, politie en gevangenissen, vooroordelen in het rechtssysteem, de noodzaak van leefbare lonen en uitbuiting van werknemers.

The Cold Millions is in zekere zin een teder boek. En ik hou echt van de manier waarop Rye besluit om naar de bibliotheek te gaan en Oorlog en Vrede te krijgen, zodat hij kan lezen wat belangrijk was voor Gig terwijl hij in de gevangenis zit, en hoe hij ervan leert en zijn eigen opvattingen begint te vormen.