De Boer beschrijft zichzelf simultaan als geleerde en mensenvriend

Het vak van leraar is heden ten dage niet altijd even gemakkelijk. Ouders en leerlingen worden als maar assertiever. Burn-out is dagelijkse kost in het leraarsvak. Maar toch bestaan ze nog: de leerkrachten die met volle overgave voor de klas staan en hun leerlingen met een goede bagage naar de andere kant van het jaar willen begeleiden. Zo een gepassioneerde leraar is Jack de Boer die met zijn boek De gelukkigste klas: Een schooljaar uit het leven van een onderwijzer laat zien dat er heel wat verschillende afstanden moeten worden genomen.

De Boer, zelf leraar in het speciaal basisonderwijs, ziet de ‘overzet’ als de perfecte metafoor voor de schooltijd: kinderen moeten de onstuimige, soms gevaarlijke periode van de jeugd veilig zien door te komen en worden daarbij ondersteund en begeleid door hun docenten. Wat niet betekent dat er sprake is van welwillendheid: ‘Nooit wordt het leraarschap directer en fundamenteler aan de kaak gesteld dan door kinderen die niet gehoorzamen.'

De gelukkigste klas is geschreven om te achterhalen waarom de auteur zich al 24 jaar lang vrijwel dagelijks in deze kwetsbare positie plaatst. Daarvoor leende De Boer de vorm van De gelukkige klas (1926), de klassieker van Nederlands bekendste onderwijzer-schrijver Theo Thijssen (1879-1943): het leraarsdagboek.

Een inspirerende leraar op de basisschool en een onderwijzende opa plaveiden de weg naar het klaslokaal. Naast maatschappelijke betrokkenheid werd De Boers keuze voor het vak gestuurd door een grote liefde voor kinderen: hij herkent zich in de spelende jongens, voelt zich verwant aan de nieuwsgierige meisjes. De Boer beschrijft zichzelf simultaan als geleerde en mensenvriend: kletsen over voetbal, sommen maken en voorlezen lijken hem allemaal evenveel te fascineren. Een meester die je ieder kind zou gunnen, althans op basis van dit zelfportret.

In sommige hoofdstukken is vooral de idealist in De Boer aan het woord. Hij keert zich fel tegen het primaat van het getal in het onderwijssysteem, levert kritiek op de Cito-toets en prestatiecijfers in het algemeen: ‘Van het hele getal dat een kind is, resteert door het schoolgaan nog slechts een breuk. We halveren kinderen en diegenen die bovenal beweeglijk zijn of doenerig of muzikaal of creatief of hulpvaardig decimeren, nee, millimeteren we. En reken maar dat ze dat voelen.’ De auteur ziet de onderwijzer als ‘leercoach’? In De gelukkigste klas is hij nog echt een gids, een gespreksgenoot.

De Boer filosofeert veel aan de hand van werken van Peter Sloterdijk, Bruce Chatwin, Multatuli, Dostojevski en Freud, aangevuld met eigen ingevingen. Maar toch zijn de mooiste fragmenten uit het boek, die waarin De Boer gewoon vertelt en herinneringen ophaalt.