Schrijvers op de planken - een avond met Hilde van Mieghem
Door Michelle Smets
Het was bar koud en het sneeuwde lichtjes op de avond van 21 november toen ik me naar de Paroza begaf, maar ik was vrijwel onmiddellijk opgewarmd dankzij de hartelijke ontvangst van de Samenlezers (ja hoor, voor mij met hoofdletter S) die zich verzameld hadden in deze gezellige zaal in Borgerhout.
Voor mij was het de allereerste keer dat ik deelnam aan een sessie SamenLezen, dus dat ging toch met wat zenuwen gepaard. Wat kon ik verwachten? Moest ik zelf voorlezen? Zou het een toegankelijke groep zijn? Was het erg dat ik het boek in kwestie nog niet gelezen had? Veel vragen, die gelukkig al tijdens het kennismakingsrondje beantwoord werden. Onze fantastische begeleidster zou telkens een deel van het fragment voorlezen, wijzelf konden volgen op onze eigen prints en na elke alinea zouden we samen even stilstaan bij de tekst en reflecteren over de inhoud. Iedereen was vrij om te spreken of te luisteren, voorbereiding was niet nodig, het verhaal en het plezier zou ons verbinden.
Dat was zeker het geval. Het fragment kwam uiteraard uit ‘De drie duifkes’ van Hilde van Mieghem, het boek dat later in de Theatergarage besproken zou worden. We doken samen in een dag uit het leven van Madeleine in 1960. We bespraken het leven van vrouwen - zowel in 1960 als nu - onze eigen ervaringen in een grootstad zoals Brussel en Antwerpen, de veranderde tijdgeest (waarin we toch nog heel veel parallellen vonden met de dag van vandaag), relaties en gevoelens.
Onze diverse groep was heel warm en open, er werd met veel respect gebabbeld en geluisterd en ook heel wat afgelachen.
We sloten het uurtje Samenlezen af met een gedicht van Derek Walcott: ‘Love after Love’ (in het Nederlands vertaald als Liefde na liefde door Daan Bronkhorst). Het was een gedicht dat bij velen onder ons resoneerde en mooie persoonlijke verhalen naar boven bracht. Een waardige afsluiter voor het eerste deel van de avond. En voor mij de start van een waardevolle nieuwe manier van taalbeleving en verbinding.
Op naar de Theatergarage voor het hoofdgerecht: Hilde van Mieghem in gesprek met Silvie Moors. Silvie interviewt elk seizoen een auteur in de Theatergarage, over lezen, leven, schrijven en wonen in boeken. Het gesprek met HIlde kaderde daarnaast ook in het project ‘Borgerhout Bewaart’, de erfgoedwerking van het district (https://www.antwerpen.be/nl/overzicht/borgerhout-bewaart).
De Theatergarage zat afgeladen vol voor deze activiteit, er hing een gezellig ontspannen sfeer en met een glaasje cava in de hand luisterde ik vol bewondering naar de introductie door Silvie over de persoon Hilde van Mieghem.
“Wat een vrouw. Wat een leven.” BAM! Toen de laatste letter van die zin viel, viel ook de verlichting even uit. Soms vallen woorden en het lot op de meest perfecte manier samen.
We leren Hilde ook al dadelijk kennen zoals ze echt is, wanneer haar eerste vraag aan het publiek is of iemand misschien een doekske voor haar bril te poetsen bij zich heeft. Het ijs was al snel gebroken, maar lag nu helemaal helemaal in brokjes te smelten op het podium. Toch geeft ze aan dat het voor haarzelf lang zoeken geweest is om de personen ‘Hilde’ en ‘Hilde van Mieghem’ met elkaar te kunnen verzoenen. Het gedicht dat we lazen als afsluiter van het SamenLezen was dus fantastisch goed gekozen.
Enkele uitspraken/momenten/dingen die me bijgebleven zijn:
- Wanneer Hilde schrijft, doet ze dat graag afgezonderd van de wereld in een huisje in Italië. Ze is net klaar met haar tweede boek, dat in het voorjaar van 2025 zal verschijnen.
- Zelfvertrouwen is niet haar sterkste eigenschap, maar ze heeft wel toen ze jong was de afspraak met zichzelf gemaakt om haar dromen altijd na te jagen en zich niet te laten knechten door angst.
- Voorlezen vindt ze ontzettend belangrijk
- Ze staat liever achter de camera dan ervoor en heeft zelfs wat ‘publieksangst’. Na een première springt ze telkens de auto in en maakt ze dat ze er even tussenuit is.
- Vanaf het moment dat ze kon lezen - en zelfs al voordien - heeft ze boeken verslonden. Het uitdrukken in woorden is voor haar een manier om haar leven vorm te geven. Lezen is een manier om te ontsnappen, maar ook om begrip en gelijkenissen met de rest van de wereld te vinden.
- Hugo Claus was en is nog steeds een enorm belangrijk persoon voor haar in haar leven. Hij gaf haar ooit de raad ‘De moeder is als een zon, die komt altijd weer op’, één van de vele wijze levenslessen die ze nooit zal vergeten.
- Boekentips van Hilde: ‘Niets te vrezen’ en ‘Wijsneus in de keuken’ van Julian Barnes, en ‘Wereld en wandel van Michael K.’ van John Maxwell Coetzee.
Op naar ‘De drie duifkes’, haar boek dat verscheen in 2022 maar waar ze eigenlijk in haar hoofd al van kinds af aan mee bezig was.
Het verhaal is een mengeling tussen biografische gegevens uit het leven van haar grootmoeder (Madeleine) en tantes (Tine en Juliette) aangevuld met een deel fictie. Qua thema’s komen onder meer relaties, familie, vriendschap, emancipatie, vrouwenrechten en de Tweede Wereldoorlog aan bod, maar het is moeilijk om het boek te vatten in enkele zoektermen.
De familieverhalen en feiten die in het boek voorkomen, zijn allen waargebeurd en er ging dan ook enorm veel research aan vooraf. In dat onderzoek - voornamelijk over de Tweede Wereldoorlog - werd ze bijgestaan door twee goede vrienden, de levensverhalen sprokkelde ze zelf samen aan de hand van urenlange gesprekken met haar familie. Oorspronkelijk wou ze dit verhaal eigenlijk graag verfilmen, een wens die nog steeds niet opgeborgen is, maar dat bleek (nog) niet haalbaar door het hoge kostenplaatje dat hieraan gekoppeld zou zijn. In elk geval zal het niet haar laatste boek zijn, ze heeft naar eigen zeggen nog stof voor tientallen verhalen klaar zitten in haar hoofd. We kijken in elk geval reikhalzend uit naar ‘Crescendo’ en naar al wat nog uit haar pen mag vloeien in de toekomst.
De vraag die uit het publiek naar voren kwam om de avond af te ronden was ‘Dat einde, moest dat nu echt?’. Hilde antwoordde dat ze die vraag heel hard begreep, maar wou niet teveel verklappen voor degenen die het boek nog niet gelezen hadden (ondergetekende pleit schuldig, maar is het boek vandaag onmiddellijk gaan kopen, aangestoken door het enthousiasme van de vele lezers die verzamelden voor deze fantastische avond in Borgerhout).
Wat een vrouw. Wat een leven. Wat een avond.
Wil je zelf ook graag gaan Samenlezen? Ik kan het alleen maar aanraden! In de stad Antwerpen kan je aansluiten bij verschillende SamenLees-groepen. Ontdek er meer over op www.samenlezen.be. Antwerpen Leest organiseert in het voorjaar van 2025 ook enkele opleidingen om zelf begeleider van een SamenLees-groep te worden. Meer info kan je binnenkort terugvinden op de website of in de nieuwsbrief van Antwerpen Leest.
