"Over dit gevoel is nagedacht" - interview met Tyche Beyens

Je eerste boek. En dan meteen een boek over de liefde in de twintigerjaren. Hoe kwam je op dit idee?

Ik denk, zoals veel romans, uit mijn eigen leven. Ik was heel erg verliefd op mijn huidige vriend maar we waren nog geen koppel en ik ontmoette iemand die op een andere manier verbonden was met de man waar ik dus erg verliefd op was. Ik begon te fantaseren over het soort “vierhoeksverhouding” waarbij mensen niet doorhebben dat ze achter iemand aanlopen die dan ook weer achter iemand anders loopt waardoor je een soort afgrond geheel hebt. Wat trouwens in Antwerpen best mogelijk is want dit is geen hele grote stad. Dat is dus eigenlijk het eerste idee geweest. Ik heb daar maanden niets mee gedaan. Beroepshalve was ik toen bezig met het scenario voor Juliet wat ver van mijn eigen leefwereld lag, hoewel het wel heel interessant was en leerrijk. Ik denk dat ik gewoon toen ineens dacht dat ik met mijn eerste idee iets moest gaan doen. Op een avond ben ik dan heel intuïtief beginnen schrijven, wat een groot contrast was met de puzzels die we toen aan het leggen waren bij Juliet. Een verademing. Omdat ik het niet te hard over mezelf wou hebben ben ik vanuit alle perspectieven beginnen schrijven en meer personages gaan creëren, waardoor er direct wat afstand was. Normaal ben ik iemand die aan dingen begint maar ook snel opgeeft en dit was de eerste keer dat ik het niet kon loslaten. Ik was er zelf verliefd op geworden. Daarna heb ik het naar een uitgeverij gestuurd. De uitgever is een vrouw van mijn leeftijd en dat doet veel. We wisten heel goed dat we een boek over jonge mensen wilden schrijven. Dus het was ook leuk om met iemand te kunnen werken die direct datzelfde doel voor ogen had en niet ver van mijn denk- en leefwereld vertoeft.

Waarover gaat je boek?

Een relatie die beschreven wordt uit het verleden en uit het heden die moeilijk gaat en een mogelijke relatie met twee mensen die toch maar niet samen geraken. Je gaat heel hard mee in de gedachten van alle vier de personages en de gevoelens die ze daarbij hebben. Dat zijn geen grote gebeurtenissen, dat is allemaal erg klein. Er is ook veel ruimte voor flashback om te zien hoe zij handelen in liefde en waar dat vandaan komt. Wat heeft hen gemaakt tot de personen die ze nu zijn? Er zitten best veel hechtingsproblematieken in en hoe die tot stand komen. Ik denk dat het herkenbaar is voor mijn generatie, er is in mijn vriendenkring best veel angst voor een relatie, ik denk dat het perfectionisme een rol speelt ofzo.

Hoe ben je op de titel gekomen?

Ik heb heel lang geen titel gehad, dan zijn er een aantal titels gepasseerd maar ik voelde het niet. Ik wilde heel graag een zin. En door vaak te moeten uitleggen waarover het boek ging, besefte ik dat Over dit gevoel is nagedacht perfect samenvat waar het boek over gaat.

Hoeveel zit er van jezelf in de personages?

In allemaal zit iets van mezelf. Dat hielp voor mij om ze een gezicht te geven. Er zitten ook dingen in van mensen die ik geobserveerd heb en van mensen die ik ken. De meest moeilijke karaktereigenschappen komen wel van mezelf omdat ik niemand tegen de borst wou stoten en omdat het makkelijker was om over mijn eigen mindere kanten te schrijven.

Ik herken café Pallieter op het Mechelseplein en nog andere plekken in Antwerpen. Waarom liet je het verhaal hier afspelen?

Het is grappig dat iedereen naar de Pallieter verwijst omdat ik hen bedank in mijn dankwoord. Maar eigenlijk is het café dat ik beschrijf niet de Pallieter! Ik weet ook niet of de Pallieter daar zo blij mee is. Het oord van bederf, het café dat ik beschrijf, is eigenlijk de Rui maar niemand heeft dat daarin gelezen. Dat is een café dat altijd open is. Ik ben beginnen schrijven niet zo lang na de lockdown, toen de wereld terug openging. Dat had een grote impact op hoe ik naar de stad keek. Ik heb altijd een haat-liefde verhouding gehad met Antwerpen en ik had nooit gedacht dat ik hier nog zou wonen. Ik heb in Brussel gewoond en ik heb veel gereisd. Ik dacht dus dat ik al lang uit Antwerpen weg zou zijn. Maar na de lockdown ben ik met een andere blik naar deze stad beginnen kijken en dat heeft de liefde voor Antwerpen doen opflakkeren.

Heb je zelf bepaalde ervaringen gehad die als inspiratie dienden voor het verhaal?

De perikelen van een liefdesleven zoals iedereen zeker. In het eerste hoofdstuk draait alles rond een gasfles die ontploft op een illegale bijeenkomst bij mensen thuis. Dat is dus echt wel gebeurd, minder dramatisch en meer aangedikt maar ik heb effectief het verhaal van de glasfles meegemaakt doordat ik mijn lief daar en toen heb leren kennen. Dat was zo’n grappige anekdote en zo absurd dat ik dit wel in het boek wou gebruiken. Ik heb die gasfles nog, mijn lief heeft me die ooit gegeven en nu dient die als plantenpot bij ons thuis. Dat is echt een souvenir van onze eerste ontmoeting.

Welke aspecten van het vinden van de liefde die vaak over het hoofd worden gezien, heb je willen benadrukken in je boek?

Goede vraag, even over nadenken (kijkt bedenkelijk). Wat er veel inzit is de twijfel van “is dit juist”. Meestal is dat een twijfel dat je heel hard associeert met mensen die zich niet graag binden of het gevoel hebben beter te verdienen. Ik denk dat mensen, terecht, angstig zijn want onze generatie komt uit een situatie waarin we veel mensen hebben zien scheiden, ik heb het als kind ook meegemaakt dus ik heb nooit anders gekend. Dat maakt onze generatie wel waakzaam en dat zit er wel heel hard in bij veel van de personages. Ik heb ook een lezersreactie gekregen van iemand die niet begreep dat op het einde twee specifieke personages toch samen eindigden. Ze zei dat die twee niks gemeenschappelijk hadden maar daar wou ik het juist over hebben, want er is soms heel weinig maar dan is er toch een bepaald gevoel. Ik hoop ook dat ik mijn personages genoeg slechte en goede kanten heb gegeven.

Heb je tijdens het schrijven iets geleerd over liefde en relaties waarvan je denkt dat het je kijk op dit onderwerp heeft veranderd?

Deze vraag heeft niemand me gesteld! Ik weet zo direct niet het antwoord.

Enerzijds zorgt seks ervoor voor verbinding, anderzijds zorgt het juist voor afstand. Wat bedoelde je daar mee?

Seks kweekt veel verwachtingen maar die verwachtingen kunnen heel tegengesteld zijn. Soms hangen mensen er een eigen verhaal aan op dat moeilijk om te keren valt. Eenmaal het gebeurd is het ook moeilijk om te vergeten dat het gebeurd is. Dat gebeurt ook wel in het boek, dat na afloop de ene daar een heel liefdesverhaal in ziet en de andere ziet daar niks in. Ik denk dat dit heel herkenbaar is. Seks kan hoop creëren en dat is heel mooi maar het is ook iets waar je mee moet oppassen.

Je boek begint met een playlist van twaalf liedjes. Wat heeft muziek met het boek te maken?

Ik luister veel naar muziek en er zijn bepaalde nummers die passen in een bepaald deel van je leven. Er zijn ook vaak nummers die je doen denken aan die bepaalde partner of aan bepaald moment in een relatie. Een boek is iets heel stil en je leest het vaak in stilte maar ik vond dat bepaalde nummers pasten bij het boek. Ik had deze liedjes in mijn hoofd en vond dat ik ze mee moest verwerken. Het is begonnen met drie nummers en één van mijn proeflezers vond het jammer dat het er maar drie waren. Ik heb ze de andere nummers die in mijn hoofd zaten gewoon bovengehaald en ze in het verhaal verwerkt. Twee weken geleden was dit verhaal op Studio Brussel en dan hebben ze een korte montage gespeeld van alle nummertjes uit het boek.

Je zou je boek een romantisch boek kunnen noemen zonder een kleffe romcom te zijn. Vanwaar deze keuze?

Dat is goed dat je dat zo ervaart. Er zijn mensen die het boek vergelijken met een chicklit en dat vind ik jammer. Ik hou zelf van romcoms en alles wat een beetje romantisch is. Maar het boek is zeker niet alleen rooskleurig dus waarom zou ik er een rooskleurige romcom van maken? Wat ik te vertellen had is niet zeemzoet. Ik ben trouwens een alleslezer maar als elfjarige verslond ik ook chicklits. Ik laat me erg leiden door mond tot mondreclame trouwens, als het aankomt op boeken.

Is een liefdesverhaal voor jou ook literatuur?

Ik vind van wel. Ik zie niet waarom een liefdesverhaal geen literatuur zou zijn. Het is wel jammer dat een liefdesverhaal, en zeker geschreven door een vrouw, vaak niet als literatuur wordt gezien. Misschien omdat het materie is die gemakkelijk te kauwen is. Literatuur moet werken zijn, dat idee is er nog vaak. Dit boek kan je perfect op één weekend lezen en is niet zwaar.

Waar zit volgens jou het verschil tussen scenarioschrijfster zijn en als auteur een boek maken?

Dat is een heel groot verschil. Scenarioschrijven is in opdracht en is meer afgebakend. Het is ook gedeeld werk. Ik schrijf zelden alleen aan een scenario. Het wordt gedragen door een team. Dat maakt wel dat een boek schrijven een heel eenzaam proces was. Het cliché over de eenzame schrijver klopt wel. Ondertussen praatte ik wel met mensen over het boek dat ik aan het schrijven was maar ik kon niet echt uitleggen waar ik echt mee bezig was of waar ik mee in de knoop zat. Ik was twee jaar lang bezig met iets, zonder zekerheid dat het gepubliceerd ging worden, dus dat was een groot risico dat ik nam. Scenarioschrijven is trouwens ook echt mijn job en daarin heb ik ook mijn grenzen. Ik ga voor mijn job niet om 22 uur schrijven terwijl ik dat voor mijn boek wel deed.

Jij en Zita Theunynck worden vaak samen vernoemd. Zie je de gelijkenis?

Er zijn uiteraard overeenkomsten omdat zij ook scenarioschrijfster is zoals ik en dus word je nog sneller met elkaar gelinkt. Onze boeken zijn uitgegeven door dezelfde uitgeverij, ze spreken een bepaald doelpubliek aan en dat schept een band maar ik ben voorzichtig in die dingen. Ons met elkaar vergelijken vind ik gevaarlijk, ook al heb je hetzelfde doelpubliek. Je kan verwachtingen kweken die je niet kan inlossen en ik vind dat mijn boek een heel ander boek is dan dat van Zita. Er is maar 1 Zita en 1 Tyche.

Je draagt je boek op aan je lief, wat vond hij van het boek?

Hij vond het heel goed maar natuurlijk had hij niets anders kunnen zeggen (lacht). Ik vond het best eng toen hij het boek aan het lezen was want mijn lief is iemand die ook best veel leest dus hij kan echt wel kritisch zijn. We lezen ook vaak samen en dat is heel fijn dus ik was heel benieuwd wat hij zou vinden van dit boek. Ik heb wel gezegd dat hij echt eerlijk mocht zijn want ik zou niet willen dat hij tegen mensen zegt, achter mijn rug, dat het boek toch niet zo wauw is. Ik ben langs de andere kant ook heel gevoelig voor wat andere mensen vinden van het verhaal dus ik wist dat hij zich nooit echt vrij zou voelen om heel eerlijk en open te zijn tegen me. Op mijn boekvoorstelling heeft hij een speech gegeven en heeft hij toegegeven dat hij het zelf ook heel eng vond om het te lezen wetende dat hij misschien mijn hart ging breken, en dat hij zo opgelucht was dat hij het boek echt goed vond. Hij vindt dat het een heel mooi verhaal is geworden en is heel trots op me.

Dank je wel!