Helemaal jezelf durven zijn is niet altijd even makkelijk – Interview met Tina Van de Leur

Door Mephis

‘Ik ben een krokodil’. Wanneer de eitjes van mama Eend eindelijk uitkomen, gromt een van de eendenkuikens: “Ik ben een krokodil!” Mama Eend schrikt en ook de andere kuikens kijken verbaasd naar hun krokodillenbroertje. Ze zien er toch precies hetzelfde uit? Al snel merken ze dat het krokodilleneendje best bijzonder is. Maar hoe zullen de andere dieren in de vijver reageren?

Hoe breng je een boodschap van respect en erkenning voor het ‘anders zijn’ op een ludieke manier en op kindermaat?

Kinderboekenschrijfster Tina Van de Leur geeft voor Antwerpen Leest alvast een kijk in haar creatief proces en hoe haar samenwerking met illustrator Helen van Vliet tot stand is gekomen.

Je boek is een mooi en handig handvat voor het thema ‘anders zijn’, maar welke boodschap zou je aan de ouders geven?

Ik denk dat het voor kinderen comfortabel moet zijn wanneer ze voelen dat ze thuis (of bijvoorbeeld op school) zo veel mogelijk mogen zijn wie ze binnenin voelen dat ze zijn – zolang ze anderen daar geen pijn mee doen uiteraard. Bij mijn eigen kinderen probeer ik voor een open sfeer te zorgen: in principe is alles bespreekbaar. Dat betekent niet dat ik als ouder elk thema gelijk helemaal opentrek, maar wanneer de kinderen bepaalde dingen in vraag stellen of moeilijke onderwerpen aanhalen, waarom er dan niet heel eerlijk op ingaan? Dat schept denk ik een sfeer van vertrouwen. En dan hoop je maar dat ze in zo’n context durven te laten zien hoe ze zich écht voelen.

En aan de kinderen?

Helemaal jezelf durven zijn, is niet altijd even makkelijk. Want je zult niet van iedereen dezelfde positieve reactie krijgen. Het is al helemaal niet makkelijk als je er anders uitziet dan hoe je je vanbinnen voelt. Dat ondervindt ook het krokodilleneendje: hij is heel open over wie hij is of over wie hij wil zijn, maar het personage van de bever reageert daar afwijzend op. Dat kwetst en ontmoedigt het eendje.

Maar iedereen heeft vast ook wel iemand in zijn omgeving die wél positief reageert. Bij het krokodilleneendje is dat de in eerste instantie de moeder, maar ook het broertje en het zusje aanvaarden hem zoals hij is. Misschien onthouden kinderen die het boekje lezen dat ze zich het best op de positieve, aanmoedigende mensen in hun omgeving kunnen focussen en dat er dan best leuke verrassingen op hun pad kunnen komen.

Dit is je tweede kinderboek, met een ander thema dan 'Monster is bang in bed'. Hoe kies je het onderwerp van je prentenboek?

De onderwerpen dienen zich nogal organisch aan. Het is niet zo dat ik op voorhand ga nadenken en een thema uitkies om over te schrijven. Het verhaal groeit gewoon intuïtief in mijn hoofd. De aanleiding kan eender wat zijn: een gesprek met iemand, een nieuwsbericht, een verhaal dat mijn kinderen vertellen. Daaruit rijpt een idee en als ik het goed genoeg vind, dan schrijf ik het op. Uiteraard sluiten de verhalen aan bij wat ik zelf belangrijk vind. Ik denk dat in beide verhalen erkenning voor uitdagende gevoelens door de moederfiguur wel de rode draad is. Dat is iets wat ik zelf ook zo goed mogelijk probeer te doen: erkenning geven aan allerhande gevoelens en zo weinig mogelijk afwijzend te reageren. Niet altijd even makkelijk natuurlijk.

Waarom koos je voor een prentenboek?

Ik ben dol op prentenboeken. Ik heb de voorbije jaren zelf stapels prentenboeken uit de bibliotheek voorgelezen aan mijn eigen kinderen. In al die verhalen heb ik de ingrediënten ontdekt van wat een prentenboek voor mij goed maakt.

Sowieso vind ik dat de voorleestekst en de prenten elkaar echt kunnen versterken. Kleine kinderen kunnen door naar de prenten te kijken vaak zelf mee ‘lezen’. Wanneer de prenten verrassende elementen bevatten, leren kinderen daardoor ook beter te kijken. Zo leren ze ontdekkend en voorspellend te lezen. En het laat hen ervaren hoe fijn het is om helemaal in de fantasie van een verhaal te duiken.

Hoe is je samenwerking met Helen van Vliet ontstaan?

Helen en ik kennen elkaar al jaren. We maakten samen verschillende schoolboeken. Heel gek: toen ik het manuscript aan de uitgever bezorgde, had ik een voorgevoel dat hij Helen zou voorstellen als illustrator. En dat gebeurde ook. Helen heeft natuurlijk tonnen ervaring. Met ecoline, potlood en krijt ging ze aan de slag om het krokodilleneendje tot leven te brengen, in een prachtig natuurlandschap.

Had jij al een bepaald beeld van hoe de tekeningen eruit moesten zien?

Wanneer je een verhaal verzint, krijg je onlosmakelijk in je hoofd ook een beeld van de illustraties. Ik zag het aanvankelijk veel grafischer. Maar Helen heeft er knappe realistische natuurtekeningen van gemaakt, die heel mooi bij het verhaal passen. De moeilijkheid was vooral om de dualiteit van het krokodilleneendje te vatten: enerzijds moet hij natuurlijk heel aaibaar en kwetsbaar zijn – want dat is nu eenmaal hoe een pasgeboren eendje eruitziet. Anderzijds heeft hij ook een zelfzekere, stoere kant: hij voelt zich eerder een krokodil. Helen heeft die twee kanten heel mooi in het personage naar boven laten komen.

Als laatste vraag, een klassieker: hoe zou jij jezelf omschrijven in 3 woorden?

Krachtig, empathisch, ambivalent

Hartelijk bedankt voor je tijd en de boeiende antwoorden!