"Dichten, dat is eigenlijk samenstellen" - interview met Lies Van Gasse

Binnenkort is het Gedichtendag en jij gaat iets doen in Permeke. Wat mogen bezoekers verwachten?

Els Aards en ik hebben samen een programmaatje in elkaar gestoken. We waren op zoek naar een gemeenschappelijk thema in mijn gedichten en in Els haar liedjes. We kwamen op ‘Tuin’ uit. We hebben een voorstelling in elkaar gestoken rond de tuin van mijn opa en in haar geval van haar oma. We hebben veel teksten verzameld en liedjes die daar dan een link mee maken. Op heel verschillende manieren. Het zal heel gevarieerd zijn.

Er gaan wat mij betreft teksten aan bod komen uit recent werk, bijvoorbeeld ‘Palganeem’, maar ook oudere dingen of samenwerkingen, zoals bijvoorbeeld ‘Mijn oma is kwijt’. Of een aantal gedichten die ik gemaakt heb voor Brugge bijvoorbeeld, waar ik in 20214 Vrije Stadsdichter was.

Dat is al langer geleden.

Dat is inderdaad al langer geleden. Dus het is een beetje, via dat gegeven van de tuin, een snuisteren door al mijn werk.

Voor de mensen die het niet kennen, wat is ‘Palganeem’?

Dat was eigenlijk een brievenproject, waarbij twee fictieve personages brieven aan elkaar schreven. Het ene personage schreef het andere. Het ene bevindt zich in Antwerpen. Het andere bevindt zich op een imaginair eiland, dat gelinkt is aan een bestaand eiland, in de buurt van Estland, dat ik dan de naam Palganeem gegeven heb.

En hoe vullen Els en jij elkaar aan?

Eigenlijk door in te spelen op mekaar teksten, we hebben linken gemaakt tussen onze teksten en dat lukt mooi.

Fijn. Jij drukt je uit in tekst en in beeld. Waarom is voor jou poëzie de juiste vorm? En wat is dichten eigenlijk voor jou?

Ja, waarom is poëzie de juiste vorm voor mij? Ik denk in de eerste plaats omdat ik wel hou van een narratief, maar ik ben eigenlijk geen plotter, in de zin van op basis van een plot een verhaal uit te schrijven. Ik ben eigenlijk meer iemand die bezig is met de taal. Vooral met beeldtaal dan. En dat komt wel heel goed tot zijn recht in poëzie. Denk ik.

Wat is dichten dan eigenlijk?

Je hebt verschillende vormen. Toedichten, verdichten. Met weinig woorden iets zeggen. Ik voel mijzelf ook wel vaak een soort van regisseur. Bij individuele gedichten en wanneer ik een boek maak. Ik ben dan vaak iemand die vanuit materiaal of indrukken iets probeert samen te stellen. En dan daarmee een effect probeert te creëren. Dichten, dat is dus eigenlijk samenstellen.

En een regisseur van wat dan juist? Van het leven?

Van een leeservaring.

Mooi. En waar haal je jouw inspiratie?

Mijn inspiratie kan eigenlijk van alles komen. In het begin toen ik schreef was dat vaak toch vanuit het eigen leven of de levens van mensen rondom mij. Maar dat is zich wel meer gaan uitbreiden tot bredere thema's. Tegenwoordig schrijf ik ook over iets dat ik heb opgezocht of iets dat ik ergens las of tegenkwam. Het is in die zin verder van mij weg komen te staan dan in het begin van mijn carrière. Maar tegelijkertijd...toch ook weer niet. Het evolueert, het schrijven, om het voor mezelf interessant te houden en omdat je ook evolueert als mens.

Sommigen zeggen, poëzie gaat enkel over gevoelens, maar dan toch eigenlijk ook heel veel over wat er gebeurt.

Ja, het gaat wel over thema's denk ik. Ik denk dat ik meer het gedicht als vorm gebruik om een bepaald gevoel te creëren bij de lezer. En soms kun je een gevoel creëren bij een lezer met een beschrijving of iets dat heel abstract is. Of kun je iets heel esthetisch maken.

Je bent daarbij ook een klimaatdichter.

Met het klimaatdichten proberen we eigenlijk mensen te activeren door te raken en tot een bewustzijn te brengen. Dat kan ook door bijvoorbeeld op de schoonheid van iets heel kleins te wijzen waar je normaal gezien aan voorbij loopt. Tegelijkertijd zijn er ook gedichten die ik zelf als klimaatgedichten zou beschouwen die juist mensen droevig willen maken of doen nadenken. Met ecokritische gedichten probeer ik dan, dat wat geen stem heeft of dat de mens geen stem geeft, wel een stem te geven.

Dus bijvoorbeeld kleine dieren, natuur, ook stadsnatuur, waar we meestal aan voorbij lopen. Door te personaliseren of te zorgen dat mensen zich daarmee verbonden gaan voelen. Dat is wel heel eigen aan wat een klimaatdichter doet.

Natuur, klimaat, stedelijke omgevingen,... het is bijna logisch dat je ook poëtische wandelkaarten maakt.

Ja, dat klopt. Ik ben vier poëtische wandelkaarten aan het maken in en rond Hoboken, met de mensen van het district en met co-auteurs. Wandelroutes met quotes, met poëzie, met korte verhalen, met illustraties. En daar gaan we ook nog dingen rond organiseren.

Zo ben ik ook bezig met een gedicht over de rivier Het Schijn. Dat zou op muziek gezet worden, wellicht met een koor. De bedoeling is om dat op verschillende plaatsen langs de loop van Het Schijn te laten opvoeren.

Boeiende en vloeiende poëzie.

Zeker. En dat zal op Gedichtendag ook zo zijn (lacht).