Dat woord 'held' had voor elke vrouw een andere lading
Harrie Geelen
Ovidius: Heroides / Held…
Brieven, vooral van vrouwen
tweetalig Latijns-Nederlands / omslagillustratie Harrie Geelen
vormgeving Els Kort
ISBN 978-94-93368-00-2 NUR 308
2024
in de knipscheer
Harrie Geelen (Heerlen, 1939) is schrijver en beeldend kunstenaar, regisseur, tekenfilmer en componist-tekstdichter. In 2022 verscheen zijn vertaling van Ovidius’ fenomenale Metamorphoses, een reeks verhalen van wisselende lengte die uit elkaar volgen, aaneen geregen door een tamelijk losse band, met steeds wisselende hoofdpersonen en vertelperspectieven. .
En nu is er de tweetalige versie (Nederlands-Latijn) van Ovidius: Heroides Brieven, vooral van vrouwen
Ovidius kwam op het idee vrouwen die een belangrijke rol hadden gespeeld in het leven van mythologische helden een brief aan hun held te laten schrijven. Niet elke brief is gelezen door de man en niet elke vrouw kon hem zelfs maar laten bezorgen. Achttien mannen en vooral vrouwen schreven die brief aan hun held om sterk uiteenlopende redenen. Na Ovidus’ dood werden de succesvolle brieven gebundeld en die bundel kreeg de naam: Heroides (Heldinnen). Maar de vrouwen zagen zichzelf niet als heldinnen. En sommigen vonden het niet nodig dat hun held er een was. Heroides heet in de vertaling Held… Dat woord had voor elke vrouw een andere lading. Deels zijn het bekende namen als Helena, Ariadne, Dido, Odysseus, Paris en Hercules. Gelukkig zorgt Geelen bij elke brief voor een zeer informatieve en knap geschreven inleiding zodat ook de vergeten helden herleven. Het is een fascinerende wereld, die Griekse oertijd, de tijd van de Trojaanse Oorlog, waar de helden en heldinnen sterfelijke wezens zijn, maar goden als vader, moeder of grootouder hebben.
De brieven vonken van hoogoplopende verwijten over laksheid, ontrouw, naast eigen gevoelens van angst, trouw, spijt, verdriet en boosheid.
Het boek opent met een essay van Geelen over het ontstaan van de literaire tekst. Eerst was er de melodie, toen kwam de zang en daarna – met behoud van metrum, ritme, cadans – de geschreven dichtregel. Wat opvalt aan de manier van vertalen van Harrie Geelen is de vrijheid die hij neemt. Niet bij uitzondering, maar op veel plaatsen kiest hij voor een heel vlotte toon en sprankelende humor. Zijn zinnen zijn duidelijk opgebouwd en zijn taal is heel bijzonder.
