Zarité, een zwarte vrouw, geboren als slaaf
Zarité
werd op negenjarige leeftijd verkocht aan de eigenaar van een
suikerrietplantage. Door de slavenopstand in Haïti in 1791 kan ze
na vele jaren als slaaf te hebben geleefd haar vrijheid verwerven.
Als ze 40 jaar is, vertelt ze ons haar levensverhaal.
Toussaint
Louverture werd als slaaf geboren op een plantage omstreeks 1743 en
werd een van de leiders van de slavenopstand in 1791 in Saint
Domingue. Die leidde tot de afschaffing van de slavernij en de
onafhankelijkheid van de Franse kolonie. Frankrijk erkende hem als
generaal, maar hij stierf later in gevangenschap omdat Frankrijk
de slavernij opnieuw wou invoeren. Deze historische feiten vormen de
achtergrond waarin dit verhaal zich afspeelt.
Het levensverhaal van Zarité blijft echter steeds centraal staan, het is geen geschiedkundig werk en het is niet altijd duidelijk welke feiten en personen fictie zijn en welke niet.
Allende beschrijft de
levensomstandigheden van de slaven van een afstand, ze gaat niet de
extreme wreedheden opzoeken, maar ze laat je meeleven met de
hoofdpersoon, die in al haar emoties levensecht wordt neergezet,
zodat je soms fysiek de onmenselijkheid van het systeem aanvoelt.
Allende
beschrijft, gaat niet beleren, maar is duidelijk wel de mening
toegedaan dat slavernij werd goedgepraat om economische redenen.
Hebzucht ging boven menselijkheid, zowel voor de wereldlijke als voor
de kerkelijke machthebbers. Ook Napoleon wou na de Franse Revolutie,
die de slavernij eerst afschafte, deze terug invoeren in de
koloniën. In Amerika werden de wetten opgemaakt op basis van
“blanke suprematie” waardoor ook na de afschaffing van de
slavernij de zwarten niet gelijke rechten hadden dan de blanken, net
als de Indianen overigens.
Allende
laat Zarirté haar verhaal vertellen. Soms schrijft ze als verteller
maar sommige delen zijn in de ik-vorm geschreven, vanuit het
standpunt van Zarité, zodat je met haar meegaat. Zoals vaak bij
Allende behoren haar personages tot de “beschermde kaste” en
hebben ze een “uitermate sterk” karakter, dat de grenzen van de
geloofwaardigheid opzoekt, maar toch beklijft dit boek, als je het
wil tenminste. Maar laat het toe, het is de moeite waard, ook al is
het soms te barok, te dramatisch.
Een menselijk verhaal over een verschrikkelijke tijd. Voor mij het beste werk van Allende. Het is me lang bijgebleven.
Synopsis
In de roerige periode 1780-1812 wordt een knappe slavin door een Franse plantage-eigenaar op het huidige Hai͏̈ti uitgebuit, misbruikt en van een kind beroofd, maar vervult niettemin toegewijd de moederrol voor diens wettige zoon.
