Op het scherp van de snee, tussen liefde en angst

HAAR LICHAAM WEET HET. David Grossman *****

Eigenlijk zou mijn bespreking gewoon een leeg wit blad moeten zijn.

Niet omdat er niets over het boek te zeggen valt, integendeel. Er valt net te veel over te zeggen.

Over waar het over gaat en over wat het met me deed. Hoe het nazindert.

Een grote, witte, lege ruimte dus voor al die complexe rijkdom. En dan nog zou je het, kon ik het, niet geheel bevatten.

Het zijn twee verhalen in één boek. Allebei gaan ze over liefde en intimiteit, over te weinig of net te veel nabijheid, en hoe we daar zot en ziek van worden in ons hoofd. En hoe die gekte ten slotte zijn eigen leven gaat leiden, hoe ze ons vergiftigt, hoe we ervoor trachten te vluchten of net niet, hoe we verlossing zoeken en die vinden, of niet.

Bij het eerste verhaal – ‘Waanzin’ – moest ik nochtans even doorbijten om ‘in de stijl’ te komen, in het vertelperspectief. Er waren, en zijn nog steeds, passages die ik niet begreep, maar waarschijnlijk hoefde dat ook niet. Is dat eigen aan waanzin, toch?

Wat me bijzonder intrigeerde was de impact van het verhaal van de man op zijn schoonzus (zoals op mij, de lezer), de spiegel, de trigger, muren die gesloopt worden – vanbinnen bij haar, en tussen hen beiden, tussen de man en de schoonzus. Hoe bizar hun relatie was en steeds bizarder wordt. Alles gebeurt tijdens een lange, hoofdzakelijk nachtelijke autorit die één verzuchting is, gekweld en kwellend. Een verzengende mix van passie, gemis, pijn, woede, verlangen, eenzaamheid.

Het tweede verhaal - ‘Haar lichaam weet het’ – is soberder verwoord. De emoties niettemin niet minder diep, niet minder heftig. Mij raakte dit verhaal nog dieper, aan eigen blauwe plekken. Dit verhaal gaat over een dochter en haar stervende moeder, en over de moeder en het geheim dat ze mee draagt en waar de dochter naar gist, haar eigen versie van schreef. Haar moeder en een veel jongere geliefde.

Meer dan het eerste verhaal werd ik door dit tweede door mededogen bewogen en met dankbaarheid vervuld. Het bevrijdde van de wanhoop van het eerste verhaal, die haast verbitterd was.

In beide verhalen is niets en niemand wat ze aanvankelijk lijken.

In beide verhalen vertolkt het lichaam als het ware een extra volwaardig personage, met een eigen leven en een eigen wil.

Een zoveelste Grossman die beklijft (op ‘Komt een paard de kroeg binnen’ na).