gevoelig en openhartig

Onderscheiden met Le prix Marguerite Yourcenar

Op 2 april 2024 overleed Maryse Condé een van de pioniers van de zwarte literatuur van de Franse Antillen.

Van deze auteur heb ik zowat alles gelezen en haar overlijden, weliswaar op hoge leeftijd, heeft me diep getroffen.

Condé's romans vormen in grote lijnen een weerslag van haar eigen nomadische levenspad. Haar romanpersonages herbeleven als het ware persoonlijke ervaringen als ontheemding en verbanning op continenten waar zij heeft gewoond en gewerkt.

Guadeloupe. Waargebeurde verhalen uit mijn jeugd, is het ideale boek om een beetje het werk van deze schrijfster die in 2018 de alternatieve Nobelprijs won, te kunnen doorgronden.

In deze verhalen volgen we het leven van Maryse Condé vanaf haar ‘verwekking’ tot zowat in haar late tienertijd. Ze werd geboren in het Frans overzees departement Guadeloupe in het Caribisch gebied, dat samen met Martinique de Franse Antillen vormt. Ze mag dan wel de Franse nationaliteit hebben, toch voelt ze zich vooral ‘zwart’ en dat laat ze ook met alle fierheid die in haar huist blijken in haar werk.

De auteur heeft haar jeugdherinneringen heel gevoelig en openhartig aan het papier prijsgeven. Was ze later niet de beroemde Maryse Condé geworden dan zouden deze verhaaltjes van weinig of geen tel geweest zijn. Het is juist omdat ze later wél Maryse Condé geworden is dat deze jeugdherinneringen een andere klank en een andere betekenis krijgen en ook anders gelezen worden. Voor eenieder die een beetje met haar werk vertrouwd is zullen deze vertederende jeugdherinneringen van een koppige tiener duidelijk gelieerd zijn met de zelfbewuste vrouw die een gespierd meesterwerk als Ségou schreef.