een manuscript met bijzondere krachten

Citaat :

'Jij bent onze ogen en oren in het woud, mijn zoon', zei Samori tegen Zaiwulo. 'Als we het niet halen, moet jij mijn moeders volk aansporen af te maken wat wij zijn begonnen. Jij bent onze laatste hoop.'

Review :

Vamba Sherif (Liberia, 1973) was zeven jaar toen hij met familie van West-Afrika naar Koeweit verhuisde. In 1990 werd het land aangevallen door Irak en vluchtten ze naar Syrië. Zijn vader en moeder keerden daarna terug naar Liberia, Vamba en zijn broer wilden de burgeroorlog daar ontlopen en kozen ervoor om naar Nederland te gaan.

Hier debuteerde Vamba Sherif in 1999 met de lovend ontvangen roman Het land van de vaders. Daarna verschenen Het koninkrijk van Sebah en Zwijgplicht.

Vamba Sherif is een van de belangrijkste Nederlandse schrijvers met Afrikaanse roots van dit moment. Hoewel hij er sinds 1993 woont, Nederlands spreekt en er rechten studeerde, spelen zijn debuut Het land van de vaders (1999) en zijn voorlaatste roman Zwijgplicht zich af in Afrika. De zwarte Napoleon is een roman gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Het gaat over een Afrikaanse keizer die het durfde op te nemen tegen de Engelse en Franse kolonisten.

Aan het einde van de negentiende eeuw hebben de koloniale heersers het Afrikaanse continent onder elkaar verdeeld. In die tijd wordt de dertienjarige Zaiwulo vanuit zijn dorp in het oerwoud van Haindi in het huidige Liberia, naar Musadu in de savanne in het huidige Guinee naar het hof van de geleerde Talahat Haidara gebracht. Daar leert de jongen lezen, liefhebben en vechten. Talahat is het hoofd van een beroemde familie: de Haidarahs. Volgens de overleveringen zijn de Haidarahs afkomstig uit Timboektoe. In deze familie wordt er over een manuscript met bijzondere krachten gesproken, een werk dat de Haidarahs veel voorspoed en macht heeft gebracht. Niemand schijnt het manuscript gezien of gelezen te hebben behalve Talahat.

Ondertussen probeert de nietsontziende krijger Samori Touré de volkeren in West-Afrika te verenigen in een vrijheidsstrijd tegen de buitenlandse machten. De levens van Zaiwulo en Samori, de zwarte Napoleon, kruisen elkaar. Zaiwulo wordt een belangrijke pion in het gevecht.

De periode waarin het verhaal zich afspeelt werd bepaald door de wilskracht van één man: Samori Toure. Samori werd slaaf om de vrijheid van zijn moeder te kopen en later kwam hij in opstand tegen zijn meester. En man van eenvoudige komaf, maar hij werd handelaar, koning en uiteindelijk keizer. Samori wist een imperium op te bouwen dat in omvang net zo indrukwekkend was als de rijken van de grote Sundiatta Keita en Mansa Musa eeuwen daarvoor. Zijn rijk strekte zich uit van gebieden die nu onderdeel zijn van Guinee, Sierra Leone, Liberia, Mali, Ivoor-Kust, Burkina Faso en Ghana.

Later, als volwassen man, vecht Zaiwulo zij aan zij met Samori, eerste om het Wasulu rijk op te bouwen en later tegen de Fransen en de Engelsen om het imperium to behouden. Hij gaat namens Samori naar Parijs om met de Franse president te onderhandelen. Als Samori door de Fransen opgepakt wordt, vlucht Zaiwulo naar zijn geboorteplaats Haindi, op zoek naar antwoorden op een geheim dat zijn leven voor altijd zou veranderen. Terwijl de ambities van de, door de Fransen genoemde, ‘zwarte Napoleon’ groot zijn, gaat het in de roman vooral om de coming of age van Zaiwulo in een periode dat niet alleen hij gevormd wordt, maar ook zijn land. Zaiwulo vindt redding in de manuscripten die hij bestudeert.

Een bijzonder knap en vlot geschreven werk dat rond enkele heel belangrijke historische feiten draait.