liefde in tijden van oorlog

ALS HET WEERLICHT. Riet Vanloo ***°

Of we nu 1940 schrijven of de dag van vandaag, Turnhout of Kiev: oorlog blaast al je veiligheden en zekerheden weg, zeker als je zeven bent zoals Mien. Tien jaar later zal ze het bevestigen: oorlog gaat nooit voorbij. Je lichaam onthoudt de trauma’s.

Het is een verhaal over hoe gewone mensen oorlog ervaren. Wat het aan verbondenheid en spanning meebrengt in een gezin, in families, in een provinciestad.

Het is het verhaal van angst en boosheid, van machteloosheid of toch niet, want er is altijd iets wat je kunt doen als je maar de moed hebt. Een verhaal van vrijheid en beperking, van verantwoordelijkheid. Van haat, verraad en wreedheid aan de ene, en van mededogen, menselijkheid en dankbaarheid aan de andere kant.

Van vluchten en terugkeren, van wachten of de geliefden levend en wel zullen terugkeren.

Riet Vanloo heeft daar geen grote woorden of ingewikkelde zinnen voor nodig. Ze vat de essentie in het kleine, in een gebaar, een blik, een simpele opmerking of gedachte.

Voor alles is het ook de hechte band tussen een vader en een dochter die, als het alleen aan haar lag, in zijn voetsporen treedt. Ze houdt van vrachtwagens. Ze houdt van machines. Ze houdt van jongensdingen en zwaar sleurwerk. En ze is een vrouw. Dat ook. Absoluut.

De roman behandelt een complex gegeven, maar raakt in zijn eenvoud en sereniteit.

Door de dubbele structuur – stukken waarin Mien opgroeit van zeven naar zeventien en andere waarin de oude(re) Mien terugblikt op haar leven – zorgen voor een mooie dynamiek en houden de spanningsboog strak.

Het is ook fijn om bij het lezen bepaalde plekken te herkennen, in Turnhout en Postel.

Verder zijn er de raakvlakken met de verhalen die ik vooral van mijn moeder hoorde, en het beeld dat ik van mijn grootvaders had, die beiden op een andere manier getekend uit de oorlog zijn teruggekomen.

Het is goed dat dit verhaal niet vergeten wordt.

Helaas blijft het pijnlijk actueel.