Nick van de Vel
Leestip van Nick van de Vel
“You can never get a cup of coffee large enough or a book long enough to suit me.”

Revolutie, liefde en emancipatie

6 januari 2025

Cathy Porter heeft met haar biografie van Alexandra Kollontai een uiterst gedetailleerd en indringend beeld geschetst van een van de belangrijkste, maar vaak vergeten vrouwelijke revolutionairen uit de marxistische beweging. Kollontai, geroemd om haar vernieuwende ideeën over vrouwenemancipatie en haar niet aflatende strijd voor de arbeidersklasse, wordt door Porters nauwgezette en boeiende vertelstijl op overtuigende wijze tot leven gebracht. Porter slaagt erin om Kollontai’s persoonlijke ervaringen te verweven met de bredere sociale en politieke context van het Rusland van de late 19e en vroege 20e eeuw.

De biografie besteedt ruime aandacht aan Kollontai’s politieke engagement en haar bijzondere rol binnen de marxistische stromingen, zowel bij de bolsjewieken als de mensjewieken. Waar veel marxistische denkers destijds – en laten we eerlijk zijn, zelfs nu nog – de kwestie van vrouwenrechten onderschikten aan de klassenstrijd, zag Kollontai de bevrijding van vrouwen als een essentieel onderdeel van sociale vooruitgang. Porter belicht deze unieke visie helder en uitvoerig, wat het boek bijzonder relevant maakt voor lezers die geïnteresseerd zijn in het snijvlak van socialisme en feminisme.

Naast haar politieke levensloop belicht Porter ook de persoonlijke kant van Kollontai. Haar relaties, de spanningen met de bolsjewistische leiding en haar tijd als diplomaat worden grondig behandeld. Dit zorgt ervoor dat Kollontai niet alleen als historisch icoon wordt gepresenteerd, maar als een mens van vlees en bloed – een vrouw met dromen, twijfels en grote persoonlijke offers.

Toch is er ook enige kritiek op Porters benadering. Ze lijkt soms teveel uit te gaan van Kollontai’s eigen visie, waardoor er weinig ruimte is voor een kritische analyse van haar politieke keuzes. Bijvoorbeeld haar enigszins dubbelzinnige houding tegenover Stalin.

Desondanks is deze biografie een waardevolle bijdrage aan de geschiedschrijving van de Russische Revolutie en een must-read voor iedereen die zich verdiept in socialistische theorie en de rol van vrouwen in revolutionaire bewegingen. Het boek doorbreekt het traditionele, door mannen gedomineerde verhaal van de revolutie, en benadrukt de cruciale bijdragen van vrouwelijke activisten en denkers.

Porter slaagt erin Kollontai’s nalatenschap eer aan te doen. Ze laat zien hoe Kollontai, ondanks talloze tegenslagen en een leven vol strijd, bleef geloven in een rechtvaardige samenleving waarin zowel sociale als genderongelijkheid bestreden moest worden.

Deze biografie is niet alleen een ode aan haar onvermoeibare inzet, maar ook een oproep om nooit de bevrijding van vrouwen te vergeten in de strijd voor een betere wereld.

Nick van de Vel
Leestip van Nick van de Vel
“You can never get a cup of coffee large enough or a book long enough to suit me.”

Titel:
Alexandra Kollontaj: Een biografie
Auteur:
Cathy Porter
# pagina's:
448
Aanbevolen voor:
Inspirerend

Gerelateerde leestips