To e-boek or not to e-boek, dat is de vraag

Door stadslezer Nathalie Brouwers.

E-books oftewel e-boeken in het Nederlands maken bij veel lezers nog altijd tegenstrijdige gevoelens los. Sowieso bereikt een metaalachtig toestelletje met al dan niet een cover errond voor de meesten onder ons niet de vereiste esthetiek van een mooie boekenkast met veelkleurige boekbanden in.

Wat is nu juist een e-boek?

Op Wikipedia lezen we het volgende: “Een e-boek (of e-book) is een verzamelnaam voor digitale documenten die weergegeven kunnen worden op een e-reader evenals op beeldschermen van computers en smartphones.”

Je kan er ook lezen dat Michael Hart, de oprichter van het project Gutenberg (daarover later meer) in 1971, als uitvinder van het e-boek geboekstaafd staat. Het idee voor een simpel apparaat om boeken op te lezen werd zelfs al gelanceerd door een zekere Bob Brown in 1930 in een manifest getiteld The Readies! (Wikipedia)

Hoe lees je best e-boeken?

E-boeken kan je lezen op je smartphone, je tablet of je laptop/PC. Als je echter van plan bent om je boekenkast te vervangen of toch minstens aan te vullen met meerdere e-boeken, zijn er toch meerdere voordelen verbonden aan de e-reader.

• Het scherm: Een e-reader gebruikt een andere techniek dan andere apparaten: “In plaats van een LCD scherm zijn de meeste schermen die gebruikt worden van e-ink, e-paper of elektronisch papier type.”(Wikipedia) Je leest dus anders, en zeker als je tijdens de dag al voortdurend moet werken of studeren op een computer, ga je je veel meer kunnen ontspannen met een boek te lezen op een e-reader.
• Minder afleiding: Met je e-reader zal je niet worden afgeleid door bv. internet of meldingen van je binnenkomende berichten waardoor je je écht op je boek kan concentreren.
• Gebruiksgemak: Een e-reader is gemakkelijk om overal mee naar toe te nemen, is dikwijls lichter om vast te houden dan een papieren boek en je kan de grootte van de letters aanpassen als je moeilijker begint te zien.
• Milieuvriendelijk: Uit een artikel van een paar jaren geleden blijkt dat een e-reader milieuvriendelijker zou zijn als je meer dan 30 boeken per jaar leest als je daarvoor consequent je e-reader gebruikt.

Nog enkele tips:

• Zet het achtergrondlicht van je e-reader niet te fel of zelfs volledig af en gebruik zoals met een gewoon boek een externe lamp als dit mogelijk is. Dit is ook weer minder vermoeiend voor je ogen.
• Hoe minder je je achtergrondlicht gebruikt én je de wifi afzet, hoe langer je batterij zal meegaan en je jouw e-reader dus minder snel zal moeten opladen.

Welke e-readers zijn er?

Als je in België of in Nederland woont, heb je veel kans dat je een Kobo, Tolino of Vivlio e-reader gebruikt of zal aanschaffen. De Tolino e-readers (Deutsche Telekom) zijn enkele jaren geleden overgenomen door de Japanse groep Kobo Rakuten. Vivlio is een Europees (Frans) antwoord op Amazon en Kobo Rakuten, waarmee nog niet zo lang geleden Standaard Boekhandel in zee is gegaan. Uiteraard zijn er nog verschillende andere merken.

In welke formaten kan je e-boeken vinden?

Als je vooral in het Nederlands leest, zal je vooral e-books in het formaat ‘epub’ tegenkomen, evenals in verschillende andere Europese talen. Daarom zijn e-boeken in dat formaat het handigst om te lenen of aan te schaffen omdat je ze op de meest voorkomende apparaten hier kunt lezen. Je vindt ook weleens boeken in Pdf-formaat, bv. als ze al wat ouder zijn. Dit formaat is echter minder handig voor de e-reader. Het Amerikaanse Amazon (Kindl) maakt gebruik van het ‘mobi’-formaat. Er zijn manieren om een ‘epub’ te converteren naar ‘mobi’ en omgekeerd: het programma Calibre is hiervoor populair en vrij beschikbaar maar ietwat gecontesteerd, het kan tegelijkertijd jouw e-boekenbibliotheek helpen beheren.

Hoe kan je jouw e-boeken op je e-reader zetten?

Op de meeste webwinkels waar je e-boeken kan kopen, moet je eerst een account aanmaken. Als je een e-boek aankoopt, wordt die bijgehouden in je ‘cloud’ (Nl: ‘wolk’) of op je ‘digitale boekenplank’. Bij Standaard Boekhandel heb je de mogelijkheid om ook elders aangeschafte e-boeken in je cloud op te laden. De e-boeken in die cloud kan je via je wifi synchroniseren met je e-reader, of ook gewoon via het bijgeleverde kabeltje overzetten naar je apparaat via de bestandsverkenner (‘File explorer’).

Lees je graag al eens boeken in andere talen of wil je e-boeken gaan lenen bij een online bibliotheek?

Je kan via enkele klikken op internet e-boeken in verschillende talen aanschaffen of ook e-boeken bij een online bibliotheek gaan lenen. Dan kan het weleens gebeuren dat je daarvoor het programma Adobe Digital Editions nodig hebt, en daarvoor een account moet aanmaken. Dat is op zich helemaal niet zo moeilijk, en hoeft je niet af te schrikken. De meeste webwinkels die dit aanbieden via deze functie, hebben hiervoor ook een korte handleiding gemaakt.

Er zijn veel gratis of goedkope mogelijkheden om legaal e-boeken te lezen. Hieronder volgen enkele tips voor gratis e-books en online webwinkels:

• Nederlandstalig:
  • Voor Vlaamse lezers is er natuurlijk het nieuwste uitleenplatform van de Openbare Bibliotheken, CloudLibrary. Niet alle Vlaamse bibliotheken zijn daarop al aangesloten, ook de Antwerpse bibliotheek (nog) niet. Via deze link kan je er meer over lezen en vind je ook een kaart met de bibliotheken die eraan meedoen. (Tip: Bij verschillende bibliotheken kan je je gratis lid maken.)
  • De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl) verzamelt sinds ongeveer 20 jaar zowel oorspronkelijke Nederlandse teksten als secundaire bronnen over Nederlandstalige literatuur in digitale vorm. Dit is sowieso een heel interessante website voor de liefhebber van Nederlandstalige literatuur.
  • Daarnaast heb je in Vlaanderen vooral Standaard Boekhandel die online ook e-boeken verkoopt.
  • Veel uitgeverijen in Vlaanderen en Nederland hebben hun eigen webwinkel.
• Engelstalig:
  • Hierboven ging het al kort over het project Gutenberg van Michael Hart. Op de website van project Gutenberg vind je gratis e-books, vooral Engelstalige teksten die niet of niet meer onder het auteursrecht vallen. Ook Nederlands- en anderstalige al dan niet vertaalde teksten zijn er te vinden, maar wel niet altijd van de beste kwaliteit.
  • De grootste aanbieder van e-boeken op de Angelsaksische markt is nog altijd de multinational Amazon. Zij bieden e-books aan die je op legale wijze enkel met hun eigen e-reader, de Kindle, kunt lezen. Als je ooit naar een andere webwinkel uitwijkt, zit je daar wel aan vast.
  • Je vindt nog duizenden andere webwinkels, Ebooks.com is een voorbeeld, een Australische onafhankelijke retailer die veel Engelstalige boeken aan mooie prijzen aanbiedt.
• Franstalig:
  • De Franstalige bibliotheken in Wallonië en Brussel hebben een e-boekenplatform onder de naam Lirtuel. Daarvoor moet je natuurlijk ook lid zijn van een van hun bibliotheken.
  • Een breed platform van verschillende Franse boekhandels waar je Franstalige ‘livres numériques’ evenals papieren boeken kan kopen, is www.leslibraires.fr.
• Duitstalig:
  • Bij de Onleihe Bibliotheek kan je via het Goethe Instituut België gratis Duitstalige ‘E-Bücher’ lenen.
  • De webwinkels ebook.de (Hugendubel) en Thalia zijn twee van de grootste Duitse aanbieders.

Last but not least, mag je legaal e-boeken uitlenen of verkopen?

NEEN! Net als bij muziek en films hebben de belanghebbende partijen zoals auteurs, vertalers en uitgeverijen ook last van piraterij en illegale kopieën van boeken. Het is dan ook belangrijk om als afsluiter mee te geven dat het lenen en verkopen van e-boeken verboden is in de EU. Zelfs als je een e-boek verwijdert na het doorsturen, blijft het feit dat je een kopie hebt gemaakt van een origineel boek, en dat beiden niet van elkaar te onderscheiden zijn. (Lees hier E-books, wat mag je ermee.) In principe moet je je e-reader dan uitlenen als iemand anders jouw e-boek wil lezen. Daarom letten vele Facebook-lezersgroepen er ook op dat er geen illegale e-boeken of zelfs tips daarover worden gedeeld. Heb je ooit een stick of een dvd aangeboden gekregen met duizenden e-boeken op? Je bent zeker niet de enige in dat geval, maar weet dat je hier je favoriete auteurs ook pijn mee kan doen.