SamenLezen met Samana wordt 1 jaar - leesbegeleiders Jo en Chris aan het woord.

Gelukkige verjaardag, Chris en Jo! Samenlezen met Samana wordt 1 jaar. Kunnen jullie uitleggen wat SamenLezen eigenlijk is?

Jo: SamenLezen wil niet zeggen boeken lezen, maar praten over teksten. Wij brengen teksten mee en bieden die aan. Iedere maand over een ander thema. De deelnemers hoeven niets voor te bereiden. We zitten gezellig rond de tafel, drinken koffie of thee en lezen ontspannen het verhaal voor. Na een zekere passage wordt even samen nagedacht over wat we gelezen hebben. En daar praten we dan over. De reacties kunnen heel uiteenlopend zijn, dat is altijd weer verassend.

Chris: Het samenzijn in groep is genieten, er is sociaal contact. Iedereen mag op de teksten reageren. Er is echt wel behoefde aan deze gedachtenuitwisseling. De gedichten die we lezen, brengen ook heel veel los bij de mensen, dat vind ik spannend.

Kunnen jullie even het verschil uitleggen tussen een boekenclub en SamenLezen?

Jo: In de leesclub leest iedere deelnemer op voorhand hetzelfde boek zodat dat dan kan besproken worden. Dit vergt voorbereiding. Bij SamenLezen brengen wij een tekst mee die ter plaatse wordt voorgelezen, en waarop de deelnemers spontaan reageren. Dat is altijd een verrassing.

Hoe verloopt zo’n SamenLezen-sessie?

Beiden: Na een warme welkom zeggen we nog een keer dat je hier jezelf mag zijn, dat we respectvol met elkaar omgaan en wat we zeggen tussen ons blijft. Zo proberen we een veilige omgeving te creëren waar mensen ook iets durven te uiten. Een gezellige tafel, koffie, thee en koekjes dragen ook bij tot de familiale sfeer.

Het gekozen thema blijkt uit de teksten, dat vermelden we niet altijd. Er wordt een passage voorgelezen, de deelnemers hebben zelf ook een printversie. De voorlezer stelt dan een vraag aan de groep, maar niemand wordt verplicht om te antwoorden. Er is ook geen fout of juist, het gaat om wat de tekst losmaakt bij jou.

Vaak loopt het via oogcontact dat iemand iets wil of durft te zeggen. Er wordt aandachtig naar elkaar geluisterd, want dat is zowat het belangrijkste, dat de deelnemers ruimte hebben om de teksten te laten binnenkomen, te voelen wat ze voelen. Daar misschien woorden bij te vinden.

Hoe bereid je je voor?

Chris: Dat is het meest spannende. We kiezen eerst samen een thema en dan pluizen we de catalogus van de bibliotheek uit. Soms vraag ik hulp aan de bibmedewerkers of ze tips hebben. Daar vind ik inspiratie.

Jo: Ik zoekt thuis, via de bib-catalogus en dan kom ik naar de bib en bekijk ik teksten. Ik besteed daar bijna een dag aan, aan de juiste keuze van de teksten. Ik oefen het voorlezen en waar ik de pauzes zet. En denk over mogelijke vragen na.

Wat doet het met de deelnemers? Vertel eens over een leuke reactie of situatie?

Beiden: Met het thema ‘stilte’ was er één deelneemster bij die toevallig zelf gedichten schrijft. Ze vroeg aan de groep of ze eens iets mocht voorlezen. En ja, de groep ging ermee akkoord. Haar gedicht ging ook over stilte. Dat was een fantastisch mooi gedicht. Gevoelig, pakkend en troostend. De reactie was dan ook zeer positief. Er viel zelfs een stilte. Dat was voor haar dan ook een heel persoonlijk moment.

Maar dat was natuurlijk iets uitzonderlijks. Er is veel empathie tussen de mensen. We lachen regelmatig. Soms komen er ook maatschappelijke problemen naar boven of wordt het heel persoonlijk. We leren elkaar op die manier beter kennen. Dat doen die teksten, die wekken empathie op. Er ontstaat een verbondenheid, dat maakt het zo leuk.

Nog zo’n gevoel is nieuwsgierigheid. De mensen willen graag weten hoe de tekst verdergaat, wat er met de personages gebeurt. Want we lezen niet altijd een volledig kortverhaal, soms ook tekstfragmenten uit een roman. En minstens één gedicht, dat een link heeft met de tekst.

Wat is volgens jullie de kracht van literatuur of poëzie in zo’n groep?

Beiden: Er zijn mensen die in het begin zeggen dat ze het niet gewoon zijn om met poëzie om te gaan. Via SamenLezen leren ze het wel kennen en appreciëren. Tot hun verbazing blijkt dat ze er veel aan hebben.

Wat betekent het voor jullie om een SamenLezen-groep te begeleiden?

Chris: Ik doe het heel graag. En het was ook voor mij een groot leerproces. Ik heb nu zelf meer toegang tot poëzie, ik ontdek ook korte verhalen, dat kende ik voordien niet. Ik las vooral romans.

Jo: Ik leer diverse achtergronden kennen van de personen die aanwezig zijn, dat vind ik heel verrijkend. En het geeft een grote voldoening dat ze met een blij gezicht buiten gaan. Ze zeggen altijd 'dankuwel', en dat ze terugkomen. Dat doet ons echt deugd.

Voor wie is SamenLezen met Samana geschikt?

Beiden: Samana is een vzw die er is voor mensen die langdurig of chronisch ziek zijn, die bij voorbeeld kampen met een burn-out of depressie of iets anders. Juist die mensen die anders misschien alleen thuis zitten hebben soms nood aan andere mensen, aan contact, een boeiend en levendig gesprek. Ze worden gehoord.

Maar de SamenLezen-groep is er wel voor iedereen. Samana heeft aan Bib Park gevraagd of ze een groep mochten opstarten en nu zijn we al een jaar bezig.

Mogen er nog nieuwe mensen aansluiten?

Beiden: Tuurlijk!

SamenLezen in Bib Park gaat door op de eerste maandag van de maand van 10-12 uur in Bib Park. Inschrijven doe je via inschrijvingen.antwerpen@samana.be. De deelname is gratis.

Let op! Binnenkomen via zijingang, de bib is op maandag gesloten.