Participatieve jongerenbib in kubus Permeke - interview met projectleider Laure Ruts

Op 3 september is het de Kick-Off van jongerenbib Permeke, die dan officieel de deuren opent in de kubus. Jongeren van 16 tot 26 jaar krijgen vanaf die dag een eigen plaats om te hangen en ontmoeten, lezen en ontdekken. Waarom komt deze jongerenbib er en wat zijn de plannen? Wij vroegen het aan projectleider Laure Ruts.

Laure, wat is jouw achtergrond en wat is je rol als projectleider van de jongerenbib?

Ik studeerde sociologie, met een master in sociaal werk. Voor mijn thesis deed ik onderzoek naar participatieve organisaties in Antwerpen Noord. Na nog een lerarenopleiding en een opleiding bij Teach for Belgium heb ik enkele jaren Nederlandse les gegeven in het Franstalig onderwijs in Brussel. Taal en vooral de verbinding die taal teweeg brengt interesseert me. Ik ben gepassioneerd door de scheidingslijn tussen participatie, educatie en verhalen. Zo kwam ik in de bib terecht als projectleider voor de jongerenbib in de kubus, waar deze 3 elementen een cruciale rol spelen.

Als projectleider ben ik verantwoordelijk voor het ontwikkelen en het bewaken van het DNA van de jongerenbib: wat voor plek willen we zijn, waar willen we naartoe. En het verspreiden van dat DNA, binnen het netwerk van bibliotheken maar ook breder, binnen het jeugd- en cultuurveld.

Het was ook mijn taak om te zoeken naar partnerorganisaties om aan de kubus mee invulling te geven.

Wat is dat DNA van de jongerenbib, hoe heb je dat bepaald?

Bij mijn start ben ik in gesprek gegaan met veel organisaties die al hele goeie dingen hebben gedaan met, voor en door jongeren. Hierbij een “shout-out” naar al deze jeugdwerkingen, cultuurwerkingen en ook bibliotheken die al experimenten met jongeren deden en hun waardevolle expertise met me deelden. Ik heb er enorm veel van geleerd, deze kennis heeft mee de fundamenten van de jongerenbib bepaald.

Met de kubus zijn we echt aan het pionieren: we brengen een participatieve jongerenwerking samen met een bib-werking in een aparte jongerenbib. In het kort moet de kubus een plek worden waar jongeren welkom zijn, verhalen kunnen ontdekken en gestimuleerd worden om hun verhaal te uiten op verschillende creatieve manieren. Het wordt een plek voor, maar vooral door jongeren.

Elke bib heeft een jongerencollectie, waarom is er een aparte jongerenbib nodig?

Het oorspronkelijke plan voor de kubus was om er een leescafé van te maken, maar op het einde was het vooral een restaurant. We wilden de kubus terug inhoudelijk linken aan de bib, er terug meer een cultuurwerking van maken. Jongeren hebben, na corona nog meer dan daarvoor, nood aan een plek voor ontmoeting, om te mogen zijn, hangen en dingen te ontdekken.

De bibliotheek is voor veel kinderen en jongeren een “derde plek”, het is één van de weinige open ruimtes waar niks van je wordt verwacht. Kinderen en jongeren komen niet enkel voor de collectie, maar voor de ruimte op zich.

“Well-run libraries are filled with people because what a good library offers cannot be easily found elsewhere: an indoor public space in which you do not have to buy anything in order to stay.” - Zadie Smith, Feel Free: Essays

We zien dat de interesse voor lezen richting de puberteit afzwakt, dat lezen iets wordt dat moet in plaats van iets plezierig. In het bib-plan trekken we de kaart van kinderen en jongeren, om te werken aan leesplezier, geletterdheid en competenties.

Met kinderen vinden de bibliotheken makkelijk hun weg, maar het is nog een zoektocht hoe we jongeren betrekken. Er zijn al wel wat goeie voorbeelden zoals de curatorschappen van jongeren in bib Luchtbal. Maar er zijn weinig praktijkvoorbeelden binnen de bib. De kubus krijgt in die zin een labofunctie. In de kubus is er de fysieke ruimte voor experiment met jongeren, voor het hele netwerk van bibliotheken.

Wat kunnen jongeren in de kubus verwachten? Wat voor collectie zal er zijn en wat valt er te beleven?

In de eerste plaats zetten we dus in op die “derde plek” om te zijn en te ontmoeten. Er is wifi, jongeren kunnen hier studeren of gewoon samenkomen.

Daarnaast is er het klassieke bib-aanbod van lezen en ontdekken. We stoelen de collectie op 3 pijlers. Ten eerste de fictie collectie met Young Adults, fantasy, sci-fi, Engelstalige literatuur. Ten tweede komt er een thematische collectie, die mee wordt ingevuld door de partnerorganisaties en zal draaien rond thema’s waarrond deze partners gaan werken, zoals woord, media,…en rond actuele thema’s, die worden ingevuld door de jongeren. En tot slot bouwen we aan een non-fictie collectie. Er is al een kleine aanzet, maar ook hier zullen jongeren zelf bepalen welke thema’s er aan bod komen en de collectie uitbreiden.

In de kubus kan je ook doen en creëren. We zetten niet enkel in op het beleven van cultuur, maar ook op creatie in de vorm van workshops waar aan competentie- en talentontwikkeling wordt gedaan. Jongeren kunnen hier hun eigen verhaal vertellen, hun identiteit bekrachtigen via muziek, woord, media.

In dit alles staat participatie centraal: wat vragen de jongeren? Ze kunnen hier participeren en groeien. Ze kunnen deel uitmaken van één van de werkgroepen van de jongerenboard en mee het DNA onder de loep nemen, collectie bepalen of events en activiteiten organiseren.

Hoe en waar zoek en vind je de jongeren voor de jongerenboard?

We hebben al een groep van 20 enthousiastelingen bij elkaar, via de partners maar ook via het eerste evenement dat we hier organiseerden: het Smaak-festival. Verder spreken we jongeren persoonlijk aan en werven we via sociale media. In september gaan we langs scholen in de buurt, om het project uit te leggen en nog meer jongeren te werven voor de board.

Het persoonlijk contact vind ik heel belangrijk. De mensen die in de kubus staan moeten zorgen voor een warm onthaal, een luisterend oor en outreachend te werk gaan.

Je benoemde al een aantal keer de partners die mee het aanbod in de kubus gaan bepalen, wie zijn deze partners?

Stampmedia gaat een deel van hun aanbod in de kubus organiseren, zoals podcasts, fotografie en video. Mayanaise werkt meer rond woord, podiumkunsten, schrijven en organiseert Open Mics. BelgianGarden is een hiphopcollectief, zij gaan workshops geven rond beats, muziek schrijven, en producen. Be Human biedt een traject rond stemtraining en verhalen vertellen voor meisjes. Al deze partners doen mee permanentie en zijn dus ook regelmatig in de kubus aanwezig.

Naast de partners die mee programma maken, bieden we ook een platform aan andere organisaties. Zo gaat SAAMO hier vanaf september wekelijks een groep jonge ondernemers coachen.

Zelf voorzien we vanuit de bib een digitaal aanbod en een aanbod rond lezen en schrijven.