"150 tips van de bib" - interview met Bas Bayet, collectievormer jeugd

Kan je wat meer vertellen over jouw job als collectievormer jeugd en strips?

Ik moet hier een sprong in de tijd maken, in het verleden was er maar één collectievormer voor jeugd van 0 tot 18 jaar. Er werd opgemerkt dat er een heel grote leeftijdsspanne was, hierdoor werd de job verdeeld onder twee collectievormers. Mijn collega Isabelle vormt de collectie van 0 tot 12 jaar en mijn focus ligt specifiek op de doelgroep jongeren van 12 tot 25 jaar en strips voor alle leeftijden. Jongeren lezen vaak in het Engels, nu is er meer tijd om dit genre te onderzoeken en mee in het aanbod te nemen. Dit populaire genre is nu veel uitgebreider te vinden in de bibliotheek.

Wat was de aanleiding om deze brochure voor jongeren van 12 tot14 jaar samen te stellen?

In 2020 is er een bib-plan voor 2020 tot 2025 opgesteld. Voor jeugd en jongeren zijn we geïnspireerd door de Doorgaande Leeslijn, een leidraad van stichting lezen Nederland en gesteund door Iedereen Leest Vlaanderen. Deze studie geeft weer dat de leeftijd van 12 tot 14 jaar een cruciaal schakelmoment is. Jongeren gaan minder lezen en het leesplezier zwakt af. Op deze leeftijd wordt hun sociale wereld groter en verplichte schooluitstapjes naar de bibliotheek verminderen. De vernieuwde scholenwerking van de bibliotheek wil hier zeker op inspelen. Vanuit de collectie wil ik met deze brochure jongeren kennis laten maken met het aanbod van de bib en leerkrachten inspireren. Je merkt dat jongeren nog met een verouderde leeslijst zitten, mijn keuze ging bewust naar boeken van de laatste vijf jaar.

Was het moeilijk om deze lijst te maken uit de grote poel van jeugdboeken?

Het moeilijkste was om de boeken in een categorie te gaan opdelen. En om een evenwicht te vinden in moeilijkheidsgraad en een selectie te maken van moeilijke en makkelijke boeken. De aandacht en het aanbod gaan meer uit naar boeken voor sterke lezers, ik wou ook boeken voor de minder sterke lezers onder de aandacht brengen.

In de brochure staat er achteraan dat deze lijst met leestips geen klassieke boekenlijst is, heeft de klassieke boekenlijst een slecht imago bij de jeugd?

Twee collega’s Bert Roos en Laura Luts hebben de toolkit voor de leerkrachten achteraan in de brochure gemaakt. Deze toolkit bevat lestips om leesplezier en literatuur op een minder klassieke manier aan te pakken. Een verplichte boekenlijst beperkt de keuzemogelijkheden van de jongeren. Jongeren hebben graag de autonomie om zelf een keuze te maken. We noemen de lijst bewust 'boekentips' en geen leeslijst. Waarom? De boekentips willen we niet bombarderen tot de beste boeken en strips. De jongeren kunnen wel geprikkeld worden door onze tips, zodat ze de vrijheid krijgen om ook boeken te zoeken die niet in deze lijst staan.

Hoe denk jij dat we de jeugd terug aan het lezen krijgen?

Dat is de vraag waar we allemaal het beste antwoord op willen krijgen. Vrijheid en keuze van boeken op schoolvlak kan stimulerend zijn voor de leesmotivatie van de jeugd. Een andere invalshoek kwam uit een onderzoek van KDG, ze vroegen aan de jongeren: ‘Lezen jullie liever digitaal of papier?’ Een aantal jongeren antwoordden: ‘Een boek op papier is het enige moment dat we niet achter een scherm moeten zitten.’ Misschien moeten we het boek voorschotelen als een soort ontspanningsmoment, weg van de digitale wereld.

Door Samenlezen kan lezen ook bijdragen aan een soort verbondenheid. Als verschillende jongeren samen lezen creëer je een groepsgevoel en kan lezen aanstekelijk worden. Hier in de bibliotheek spelen we met de frontale presentatie van een leuk aanbod boeken. De maatschappij is zeer visueel en jongeren gaan sneller grijpen naar een boek dat in het zicht staat.

Is er een reden tot paniek voor ouders waarvan de kinderen niet lezen?

Volgens mij moet je als ouder blijven proberen je kind te stimuleren. Zien lezen doet lezen, boeken in het zicht plaatsen kan kinderen prikkelen om te lezen. Lezen is belangrijk voor later, op professioneel vlak en op empathisch vlak. Als lezer heb je een breder zicht op hoe de wereld in elkaar steekt. Jammer genoeg komt er nu ook een generatie ouders aan die niet lezen, waardoor diens kinderen niet gestimuleerd worden om te lezen. Misschien moeten we ook deze doelgroep prikkelen.

We maken een sprong naar jouw kinderjaren, welk waren jouw favoriete boeken?

Door de boeken van Vos en Haas heb ik leren lezen, ik houd van de woordgrapjes van de auteur Sylvia Vanden Heede en de tekening van mijn lievelingsillustrator Thé Tjong-Khing. Zelfs als volwassene blijf ik de omnibussen rond de avonturen van Vos en Haas kopen. In de lagere school heb ik ook alle boeken van Marc de Bel verslonden. Zoals velen van mijn generatie ben ik fan van de Harry Potter reeks. Het verhaal dat me bijblijft is "Harry Potter en de gevangene van Azkaban", het boek was een schakelpunt in de Harry Potter reeks. De eerste boeken voelden aan als kinderverhalen en in dit verhaal kwam het duistere naar voren.

Met welke auteur zou je graag een koffie willen gaan drinken?

Ik ben blij met deze vraag, mijn keuze gaat uit naar Zoulfa Katouh, auteur van "Zolang de citroenbomen bloeien". Het verhaal gaat over de oorlog in Syrië, de schrijfster heeft haar ervaringen op een heel sterke en menselijke manier neergeschreven. Het verhaal heeft me echt geraakt. Ik zou de auteur willen ontmoeten en haar willen bedanken om mijn blik te verbreden.

Tot slot, heb je nog twee recente boekentips?

"De laatste jager" van Davide Morosinotto, het verhaal speelt zich af in de oertijd en het hoofdpersonage is een jongen van 14 jaar. Wat ik heel sterk vind is dat de puberervaringen zelf duizend jaar geleden in essentie hetzelfde zijn als nu.

En voor het tweede recente boek kies ik "Neem nooit een beste vriend" van Erna Sassen, deze auteur kan op dit moment het beste vatten hoe jongeren communiceren. De manier waarop ze de jongerentaal weergeeft is ongelofelijk.

Bas bedankt voor alle boekentips en jouw prachtige brochure ‘150 tips van de bib’.

De brochure 150 tips van de bib kan je hier gratis downloaden.