All you need is home

“Max, Mischa en het Tet-offensief - Johan Harstad” *****

Een bron, zijrivieren en -riviertjes, soms kabbelend, vaker heftig, nooit rechtdoor, een orkaan die passeert, een zondvloed, een aanzwellende stroom naar zijn monding. Een epos van 1200 magistrale bladzijden leven, liefde, kunst in al zijn onvoorspelbaarheid.

Het begint in het Noorse plaatsje Stavanger, Max Hansen is een kind, zijn ouders communistische buitenbeentjes maar niet meer zo fanatiek als ooit, met zijn vriendjes speelt hij de Vietnamoorlog na.

Dan wordt beslist dat het gezin naar Amerika verhuist. De ouders beslissen, een kind wordt mee verhuisd, weggetrokken van de wereld die hem vertrouwd en lief is naar een andere die hij afwijst, waarin hij niet kan of niet wil thuiskomen. Je blijft tussen de twee in hangen, geen Noor meer en geen Amerikaan. Ontheemd, ontworteld. Je klampt je vast aan je taal, zoals zijn moeder aan de traditionele gerechten, en met de jaren verlies je ze. Je droomt van terugkeren als je groot genoeg zult zijn, maar intussen ga je voort, wat kun je anders, je bouwt een nieuw leven op, en dan is het te laat om terug te keren. Je wilt ergens kunnen blijven. Niet opnieuw afscheid moeten nemen.

In Amerika ontmoet Max Mordecai en Mischa, die ook van elders komen, ook zoekend zijn, eenzaam en weemoedig, jong, verlangend, met grote dromen. Kunst is universeel, rare vogels voelen zich er thuis. Het is een gezamenlijke vlucht. Ergens van weg of ergens naartoe, soms is dat niet duidelijk.

Als zijn ouders scheiden verbrokkelt de wereld van Max, maar er zijn de lijnen naar zijn Joodse vriend Mordecai, acteur, en naar Mischa, zijn geliefde en kunstenares. Er is zijn moeder die alleen achterblijft, bij zijn vader klokt hij in en uit. Jaren later zal diezelfde vader zijn zoon zeggen dat die hem niet alles kan blijven verwijten. Je neemt beslissingen als ouder in de hoop dat het het beste is wat je kunt doen. ‘Dat is niet eenvoudig. Maar het moet eenvoudig lijken, dat is het moeilijkste ervan.’ En intussen gaat het leven door en na een tijd weet je niet meer of het beter was geweest als je iets anders had beslist.

Max is theaterregisseur, in zijn eigen leven verliest hij de controle.

Er is het tweede verhaal van Ove, alias Owen, een Vietnamveteraan. Hij wilde niet blijven maar juist weggaan. Omdat hij piano wilde spelen. Niet maar een beetje. Hij wilde het máken als pianist.

Een existentiële roman over wie je wilt worden en wat je bent, maar bent, wat het leven maar is.

Over overal wonen en nergens thuis zijn.

Over liefde, verlies en eenzaamheid.

Over er zijn en er niet zijn, of er niet willen zijn.

Over rusteloosheid en geborgenheid, die je alles kan zijn maar ook de fear of missing out in zich draagt, want daarbuiten is de wereld, met een eindeloos aantal deuren die je nooit geprobeerd zult hebben.

Een epos over je eigen oorlog voeren, je eigen Apocalypse now. Over overleven.

‘Never get outta boat, Colby!’

Een overweldigend, verslavend en ten slotte verstillend verhaal over de condition humaine, in lange, bezwerende zinnen, personages waar je van houdt, die je in je armen en je hart sluit, waar je een fles wijn mee wilt drinken, met wie je nachtenlang wilt praten en naar muziek wilt luisteren, of naast wie je stilzwijgend over het strand wilt lopen, tegen de wind in, misschien met je vuisten in je broekzakken, en soms onder de sterren.