Hoe een jonge vrouw Auschwitz en de Russische goelag overleefde.

Dit boek is het geromantiseerde levensverhaal van Cecilia Klein, die in 1942 op 16-jarige leeftijd naar Auschwitz werd gebracht. Bij de bevrijding van het kamp door de Russen werd ze veroordeeld wegens collaboratie en naar een strafkamp in Siberië overgebracht, wat ze ook overleefde.

Morris wil de overlevenden van de kampen eren, wie ze ook zijn, wat ze ook hebben gedaan. Het is inderdaad zo dat heel wat mensen die de kampen hebben overleefd er grote trauma's aan overhielden. Sommigen hadden met hun bezetters meegewerkt om te kunnen overleven, waardoor ze zich enorm schuldig voelden . Cilka wordt hierdoor zelfs veroordeeld als collaborateur. Morris stelt duidelijk dat ze gevangenen waren, dat weigeren een zekere dood zou inhouden zodat er hierdoor geen sprake is van collaboratie. De meesten konden ook de verregaande onmenselijkheden niet onder woorden brengen, kunnen niet begrijpen waarom het leven van sommige mensen plots niets meer waard was, konden het "waarom" niet beantwoorden.

In haar romans worden de onmenselijke levensomstandigheden slechts in geringe mate weergegeven, waardoor alles zachter en wolliger overkomt dan de realiteit. Het is geen beschrijving van de kampen maar een emotionele beschrijving van de overlevenden, hun vindingrijkheid, hun kracht, hun doorzettingsvermogen, ondanks het leed, de doden en de honger die altijd aanwezig zijn. Hierdoor is het geen geschiedkundig werk, maar is het een ode aan alle overlevenden van de kampen.

Het zijn emotioneel geschreven boeken, met uitzonderlijk sterke personages als hoofdpersonen, maar ook met passages die eerder aanvoelen als journalistieke beschrijvingen. Ik blijf alle werken van Heather Morris aanbevelen, al wil ik wel zeggen dat Cilka’s keuze me persoonlijk het diepste raakte.

Wij behoren tot een generatie die niet betrokken waren in een oorlog. Een boek als dit wijst ons op de gevaren van extremisme, wat er kan gebeuren als mensen zich beter achten dan anderen. In deze tijd met de opkomst van extremisme zouden deze boeken op de leeslijst moeten staan van de scholen, zodat deze excessen bespreekbaar worden gesteld. Het is hard nodig.