Een doordringende en een bezwerende roman die als een poëtische vuistslag aankomt

Deze recensie is gebaseerd op de Franse originele publicatie van dit boek.

Wat een poëtische kracht heeft de Franse taal toch! Dat toont David Diop, een auteur geboren in Parijs, opgegroeid in Senegal en nadien teruggekeerd naar Frankrijk, ons nog eens met dit boek. Zijn tweede roman, Frère d’âme (Meer dan een broer) uitgegeven bij uitgeverij Seuil in 2018 en bij Cossee in 2019, won de Prix Goncourt des Lycéens (van de scholieren), een belangrijke Franse boekenprijs. En die is zeker gerechtvaardigd.

Deze roman vertelt ons het verhaal van twee jonge Senegalezen die zich opgegeven hebben om te gaan vechten in hun verre moederland in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog.
Als kapitein Armand op zijn fluitje de aanval tegen de Duitse vijand inzet; komen Alfa Ndiaye en Mademba Diop uit hun loopgraf om de Duitse soldaten aan te vallen. Mademba valt neer op de drassige grond, gewond door de strijd, om niet meer recht te komen.

Alfa die ons dit verhaal vertelt, wordt verscheurd door de dood van zijn “meer-dan-een-broer”(plus-que-frère) en van de schuld en de schaamte die hij voelt om meerdere redenen, voornamelijk omdat hij niet kon doen wat zijn beste vriend hem gevraagd had, namelijk om zijn lijden te stoppen op het slagveld zelf. Drie bijbelse keren weigerde hij zijn “meer-dan-een-broer” die genade te schenken, en dat zal hij zich de rest van zijn leven betreuren. De schaamte die hij tot in zijn botten voelt en zijn wens om wraak te nemen op de “blauwogige vijanden”, maken hem enorm kwaad en laten hem wanen krijgen totdat hij op het punt komt dat hij zelfs zijn eigen kameraden bang maakt en hij naar het veldhospitaal in de achterhoede wordt gestuurd. Terwijl hij in dit ziekenhuis vertoeft, vertelt Alfa de lezer over zijn jeugd, zijn ouders en broer en hoe hij kennis heeft gemaakt met zijn eerste en tegelijkertijd zijn laatste liefde.

In een ietwat naïeve en repetitieve maar aangrijpende en poëtische stijl leren we over de kracht van geweld en haat en de gruwel van de oorlog. De proloog en een groot deel van het verhaal spelen zich op het slagveld af, wat op schokkende wijze en heel expressief wordt beschreven met zeer harde donkere beelden. Daarnaast komt ook de kolonialistische houding sterk uit de verf door de scherpzinnige beschrijvingen van de houding, de taal en de gebruikte woorden (in het Frans: de soldaten ‘Toubab’ en ‘Chocolat’) van de kapitein en de andere soldaten. Tot slot tilt de epiloog het boek ook naar het spirituele niveau, wat de roman net nog opmerkelijker, inventiever en fascinerender maakt, en zo nog meer de West-Afrikaanse invloed naar voor brengt. Alvast in het Frans komt dat in dit boek zeker tot zijn recht.

“Meer dan een broer” is een bezwerende en indringende roman en doet je hart sneller kloppen!