André Oyen
Leestip van André Oyen
Via papier de wereld rondreizen.

Verhalen redden levens

6 mei 2020

Sjarazaad, de dochter van de vizier van Koning Shahriaar, meldt zich vrijwillig aan als een van de meisjes die de koning elke nacht uit het volk wegneemt om met haar te slapen en haar in de ochtend te laten ombrengen. Dit doet de koning omdat hij woedend is over het bedrog van zijn vrouw. Maar Sjarazaads geniale plan is hem elke nacht zo’n mooi verhaal te vertellen dat hij hongert naar meer. Zo redt zij levens. Na de huwelijksnacht van Sjahriaar en Scheherazade, naderde het moment van haar executie. De jonge bruid begon echter met het vertellen van een verhaal dat zo ontzettend spannend was, dat de sultan besloot haar executie uit te stellen tot hij het einde van het verhaal gehoord had. Scheherazade sloot op deze manier elke nacht af met een nieuw, spannend maar onvoltooid verhaal, en hield dit 1001 nachten vol. In deze lange periode van 1001 nachten schenkt Scheherazade de sultan meerdere kinderen. Ook is hij zoveel van haar gaan houden, dat hij besluit Scheherazade gratie te verlenen. Scheherazade wordt zijn definitieve vrouw en ze leefden nog lang en gelukkig. Hoewel de namen van de hoofdpersonen van het kaderverhaal Iraans zijn, zijn andere namen uit het sprookje van duizend-en-een-nacht Arabisch. Het verhaal kent zijn oorsprong echter hoogstwaarschijnlijk in India. De oorsprong van het kaderverhaal ligt, net als de 1001 andere verhalen, in het Midden-Oosten, waarbij diverse elementen uit verschillende landen uit deze regio samengebracht zijn. Het is dan ook niet zo dat de verschillende verhalen door één enkele auteur opgetekend zijn. De auteurs vinden hun oorsprong zeer waarschijnlijk uit landen zoals India, Egypte, Irak, Iran en zelfs Griekenland. Door het grote tijdsbestek waarin de verhalen verzameld zijn, dateren de verhalen daarnaast ook nog eens uit verschillende jaartellingen. Sommige verhalen komen bijvoorbeeld voort uit een Jaïnistische vertolking uit de 5e eeuw, andere verwijzingen dateren uit de middeleeuwen, en weer andere refereren naar de 9e eeuw. Er zijn zelfs verhalen welke ogenschijnlijk dateren van voor de christelijke jaartelling. De vertellingen van duizend- en-één-nacht is een vuurwerk van verhalen, liefdesverhalen, erotische passages, (imaginaire) reisverhalen en zelfs schelmenromans. Uit deze veelheid koos vertaler Richard van Leeuwen de mooiste passages. Floris Tilanus verluchtte het werk met zijn schitterende pentekeningen. In september 1993 startte de eerste Nederlandse vertaling, direct uit het Arabisch, ongekuist en naar de oudst bekende teksten, van een van de bekendste boeken uit de wereldliteratuur. Deze inmiddels alom geprezen vertaling, die in vier maanden na verschijnen vijf drukken beleefde, veroverde stormenderhand Nederland en Vlaanderen en heeft een vast lezerspubliek aan zich gebonden. Voor deze uitgave is gebruik gemaakt van de belangrijkste Arabische bronnen die er in de loop van de tijd zijn verschenen: de zogeheten Boelaak-editie (Cairo 1835), de Calcutta-editie (1842) en die van Mahdi (Leiden 1984). Vertaler Richard van Leeuwen (1955) studeerde Arabisch en Perzisch in Amsterdam, Leiden en Damascus. Nu werkt hij als literair vertaler, onderzoeker (Göttingen) en hij is als recensent verbonden aan Vrij Nederland en Trouw. Zo gelaagd als De vertellingen van duizend-en-één-nacht zijn, zo rijk zijn de illustraties van Tilanus. Ze zijn gemaakt met een ouderwets inktpennetje en Oost-Indische inkt. Het is monnikenwerk; met sommige tekeningen is Tilanus een paar dagen bezig, afhankelijk van de hoeveelheid streepjes en het soort streepjes. Meditatief krassen, noemt hij het zelf. De meeste tekeningen kunnen goed zonder tekst; het zijn rijke, soms gedetailleerde kunstwerkjes, met een knipoog naar het oriëntalisme. Een prachtige heruitgave van dit meesterwerk.

Synopsis

Integrale vertaling van de klassieke Arabische verzameling uiteenlopende verhalen.

André Oyen
Leestip van André Oyen
Via papier de wereld rondreizen.

De vertellingen van duizend-en-één-nacht / gekozen en vertaald door Richard van Leeuwen ; ill. door Floris Tilanus
Titel:
De vertellingen van duizend-en-één-nacht / gekozen en vertaald door Richard van Leeuwen ; ill. door Floris Tilanus
Auteur:
Richard Van Leeuwen
# pagina's:
187 p. : ill.
Genre:
Sprookjes
Uitgeverij:
Uitgeverij Van Oorschot
ISBN:
9789028293175
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Arabische landen ; sprookjes
Aanbevolen voor:
Betoverend,
Kleurrijk
Doelgroep:
Volwassenen

Gerelateerde leestips